Hoe maak je het verschil als tuinontwerper na de opleiding? Studenten hebben professionele ambities en willen na de afronding het werkveld in. Vaak al tijdens de opleiding zetten ze de eerste stappen en gaan ze aan de slag met eigen tuinopdrachten. Elke ondernemer begint ergens. Maar waar begin je? Hoe bouw je een netwerk op, blijf je jezelf ontwikkelen en spring je tussen andere groenprofessionals uit?

Tijdens de Podium Boskoopavond op 12 december stonden deze vragen centraal. In een informele setting deelden oud-studenten Tuinarchitectuur Colinda Keesmaat, Friethjof Godschalk en Carla van de Kolk, en stagecoördinator en tuinontwerper Peter Kroesen hun ervaring met praktijkvoorbeelden en een hoop tips met de zaal. Was je erbij? Dan heb je vast meegeschreven met alle tips die gedeeld werden. Voor aankomende en startende tuinontwerpers die er niet bij waren hebben we een aantal tips voor je samengevat, over hoe je je kunt onderscheiden tot inspiratie voor een verdienmodel.

Wanneer ben je klaar voor een eigen ontwerpbureau? En hoe pak je het aan?

Waar de een rustig opbouwt met daarnaast nog ander werk, kiest een ander voor het opzeggen van een vaste baan om fulltime met een eigen bureau te starten. Welke (tussen)vorm je ook kiest, wanneer je voelt dat ontwerpen je lust en je leven is, wanneer je beseft dat je als tuinontwerper een waardevolle bijdrage levert aan een meer duurzame leefomgeving,  is het tijd om daadwerkelijk aan de slag te gaan. “Het beste is om er dan maar ‘gewoon’ in te stappen en het te doen. Het gaat om durven en kansen zien.” En: “Leren blijft continu doorgaan, bij elke tuin die je ontwerpt. Blijf openstaan voor nieuwe mogelijkheden, neem contact op met je oud-collegastudenten om te horen hoe zij het aanpakken, blijf ontdekken, durf groot te denken en vertaal je dromen naar kleine haalbare stappen die aansluiten bij jouw mogelijkheden.”

Tip: lees ook de eerder verschenen blog van Dolf Houtman en een blog van docent Adri Voorwinden.

Hoe kun je jezelf onderscheiden?

Peter: “Ontdek van welke tuinprojecten je echt blij wordt en vraag je opdrachtgevers waarom ze voor jou hebben gekozen. Soms ben je zelf nog aan het zoeken naar je eigen ‘handtekening’. Het helpt dan om de mensen in je omgeving te vragen naar jouw ‘ontwerpstijl’. Als je de ruimte hebt is het ook zinvol om (nog) een stageproject te doen. Als (oud-)student bieden we je de mogelijkheid er een of meer uit te voeren. Het ontdekken van een eigen ontwerpstijl kan dan bijvoorbeeld je leerdoel zijn. In het algemeen is het bovendien altijd belangrijk om je opdrachtgever te verrassen. Neem geen genoegen met de ‘gemakkelijkste weg’, zoek naar de onderliggende wensen, vraag door, ontwerp op basis van een concept, onderzoek het vermeende nadeel in een tuin en benoem de positieve aspecten die er daarnaast ook altijd zijn en probeer waar mogelijk een beetje te prikken.”

Je kunt je daarnaast ook onderscheiden door te focussen op bijvoorbeeld maatschappelijke of culturele projecten, zoals een van de oud-studenten tijdens de avond aangeeft.

Peter: “Wat voor tuinontwerper wil jij zijn en wat ligt er binnen jouw mogelijkheden? Vul vervolgens je kennis aan met Plantenkennis, Biodivers Ontwerpen of een ander onderwerp waar je je meer in wilt verdiepen. Zoek naar de meerwaarde voor jou.”

Van ‘gratis ontwerpen’ naar passend verdienmodel

De vraag die regelmatig terugkomt bij beginnende ontwerpbureaus: hoe bepaal ik mijn prijs? Studenten bij de OntwerpAcademie zijn voor een deel carrièreswitchers die vaak al langer bezig zijn met ontwerpen op kleine schaal. Voor de eigen tuin, voor familie, vrienden of buren. Waar een ‘gratis ontwerp’ als vriendendienst nuttig kan zijn om ‘ontwerpmeters te maken’ en een netwerk op te bouwen, moet op een gegeven moment de switch worden gemaakt naar een uurtarief of vaste prijs voor een ontwerp. “Een klein project beslaat al snel zo’n 10 uur,” zegt een van de oud-studenten. “Voor een compleet ontwerp, inclusief bodemanalyse, concept en beplantingsplan vaak het viervoudige. Het afspreken van een betalingstermijn is dan belangrijk. Veel gehanteerd wordt een betaling in drie termijnen: na de eerste verkenningsfase, na aanlevering van de ontwerpschetsen en vervolgens na het presenteren van het definitieve ontwerp. Voor de aanleg werk ik samen met diverse hoveniers en nu ik fulltime werk als ZZP’er ben ik gemiddeld met zo’n acht projecten tegelijk bezig. Ik werk het liefst met voor- en nacalculatie: vooraf geef ik een begroting met de te verwachten kosten. Na het afronden van het project volgt dan de eventuele nacalculatie. Als er echt veel meer uren gaan zitten in extra werk, dan geef ik dat tussentijds natuurlijk aan.”

Peter: “Bedenk ook wat je zelf doet en wat je soms beter kunt uitbesteden. Zeker als beginnend tuinontwerper is het soms slimmer om specifieke onderdelen door een collega of hovenier te laten doen. Zelf ben je er verhoudingsgewijs wellicht lang mee bezig en is het gunstiger om samen te werken en elkaar aan te vullen. Overleg dit wel duidelijk met de klant en spreek de tarieven daarvoor goed af.” En wat betreft het opbouwen van een klantenbestand betreft: “Vaak is het zo dat als je met een tuin bezig bent, buren uit de straat al snel naar je toekomen met de vraag ook voor hen een tuinontwerp te maken.”

En om met een uitspraak van Floris Alkemade, voorzitter van de Raad van Verbeelding, architect en voormalig Rijksbouwmeester af te sluiten:

“Dromen mag. Dromen zijn bedoeld om de weg vrij te maken om een andere werkelijkheid te bedenken.”

Tip: Neem voor inspiratie een kijkje op de websites van oud-studenten Tuinarchitectuur:
‍
Tuinen van Co – Voortuingeluk! Leaf and Beetuinontwerp – Advies en ontwerp van tuinen en andere groenruimtes‍GROENTIGtuinontwerp | prachtig groen‍Tuinontwerp Limburgen Brabant | Haag & Hommel – bijzonder tuinontwerp & advies(haag-hommel.nl)‍Over mij -Irma Jansen Tuinontwerp‍Ester van derWerf Tuinontwerp‍TimmersTuinontwerp | Voorhout | Tuinontwerp - Beplantingsplan‍Uw partner ingroenontwerp (opheteekt.nl)‍OverElusie tuinontwerp – Tuinadvies | Tuinontwerp | Beplantingsplan‍BeleefBinnen & Buiten! (beleefbinnenenbuiten.nl)‍Home | VanDijk Ecotuinen‍BEEtuindesign‍Home(tuinontwerp-jur.nl)