In een tijd waarin steden steeds warmer worden, biodiversiteit onder druk staat en de ruimte schaars is, wordt het ontwerpen van buitenruimtes een complexe puzzel. Of het nu gaat om een buurtplein, een schoolplein, park of tuin – elke vierkante meter telt. Maar hoe maak je als ontwerper de juiste keuzes? En belangrijker nog: hoe weeg je de korte termijn kosten af tegen de lange termijn duurzaamheid?

Sipke Terpstra, docent bij de opleiding Beplantingsadviseur, schreef onlangs een artikel in het vakblad Stad+Groen. (Tip: de gele vakbladen in het rek bij de entree van de Belgielaan zijn bedoeld om mee te nemen.)

Geuren, smaken, klanken, ze roepen vaak sterke emoties en herinneringen op. Onze zintuiglijke beleving is krachtig. Logisch natuurlijk, want we hebben net als dieren zintuigen ontwikkeld om te kunnen overleven. Van onze vijf zintuigen maken we vooral gebruik van het zien. Beeld bepaalt onze keuzes, vooral door de centrale rol van de vele media in ons huidige leven. Het visuele is ook in onze tuinen het meest bepalend. Maar er valt zoveel meer te beleven.

Wat mij opvalt is dat onze tuinen steeds meer verharden met spullen, gebouwen en andere dingen zoals kunstgras. Nog niet zo heel lang geleden had vrijwel iedere tuin een heg, een bescheiden schuurtje, terras en in vrijwel alle gevallen een gazonnetje met beplanting er omheen.

In het artikel (doorgelinkt in deze blog) stipt Jeroen Zijlmans, beleidsadviseur arbeidsmarkt en onderwijs bij de VHG, een aantal toekomstige uitdagingen aan zoals de hovenier als ‘klimaatoplosser’ waarbij ontwerp, aanleg en beheer hand in hand gaan.

Plantentip? Nee, nu eens niet. Niks te beleven in de tuin, koud, nat en donker.Dat is natuurlijk niet waar, er is van alles te beleven in de tuin. Juist nu ontdek je allerlei bijzonderheden: hele vroege bloeiers, mooie knoppen, schilferende basten enz.

Er zijn nog steeds mensen die heel graag vóór de winter hun tuin netjes willen hebben. Het afgevallen blad verwijderd, alle heesters en bomen gesnoeid. En dan als finishing touch een laagje potgrond over de border als teken dat alles geregeld is.

De natuur. In de natuur kunnen we ontspannen en energie opladen. De geuren, geluiden en kleuren. In wezen geeft de natuur ons het ultieme voorbeeld van samenwerking, balans, overleven en groei. En hiermee van toekomstperspectief. Hoog tijd om stil te staan bij deze fascinerende leerschool en bij de vraag: wat doet de natuur met ons? En ook: wat doen wij met de natuur?

De ideale wereld bestaat alleen in boeken. De praktijk is weerbarstig en daar zullen we voor onszelf als groenprofessional een weg in moeten vinden. Afwegingen horen daarbij maar misschien nog eerder het vermogen om ogenschijnlijk negatieve aspecten om te buigen naar kansen. Het is veel makkelijker iets af te doen dan te onderzoeken hoe het anders kan. Een open mind gericht op: kansen zien en oplossingsgericht handelen is gekoppeld aan vakmanschap en uiteindelijk de kurk waar ons creatieve vak op drijft. Makkelijk is dat natuurlijk niet maar des te mooier is het als het je wel lukt om er iets goeds van te maken.

Begrippen als duurzaam, ecologie, klimaatadaptief, biodiversiteit en inheems gebruiken we vaak door elkaar. Het zijn bovendien grote begrippen, want wat versta je onder duurzaam? En wanneer is een plant inheems?

Ja hoor daar is ie weer, de vraag die steevast terugkomt tijdens de studievoorlichtingdagen. Waarom tekenen we met de hand en heb ik talent nodig om goed te kunnen tekenen?

In de groenwereld zijn de scheidslijnen niet altijd even duidelijk. Er zijn hoveniers die zich architect noemen en hovenierende ontwerpers of tuin- en landschapsinrichters die zich met de aanleg bezig houden.

Tijdens de Groene Sector Vakbeurs werden er kennis sessies georganiseerd. Tijdens een van die sessies [naam] werd het publiek via mentimeter een aantal vragen gesteld. Het publiek (150 bezoekers) kon via de smartphone antwoord geven op de vragen.

De Groene Sector Vakbeurs 2025 zit er weer op. Ik vond het een bijzondere editie en een pittig positieve ook. Veel gesprekken, contacten, netwerken en verrassend veel (oud)studenten hebben de moeite genomen om de stand te bezoeken om een praatje te maken niet zelden met mooie complimenten over de collega docenten en de toegevoegde waarde van de StageProjecten. Dat zijn hartverwarmende ervaringen die ons volop energie geven en ons eraan herinneren waarvoor we het allemaal doen.

De ambities van onze studenten zijn net zo divers als de studenten zelf. De ene student wil voor zichzelf beginnen. Er zijn studenten die de tuin zien als sociaal project om mensen bij elkaar te brengen. Studenten die zich hard maken om tuinen eetbaarder te maken en weer anderen stellen biodiversiteit voorop. Hoe dan ook, een doordacht tuinontwerp vormt het fundament.

Elke eerste maandagavond van de maand organiseren we PodiumBoskoop, een lezingenreeks waarbij het Podium door deskundigen gebruikt wordt om een aspect van het groene vak te belichten. PodiumBoskoop is een laagdrempelige manier om te netwerken, (oud)studenten te spreken en om kennis en ervaringen te delen. Naar aanleiding van de lezing: Ontwerpen met natuur’ met tuin- en landschapsarchitect Cor Simon werden er vragen gesteld. Het beantwoorden van die vragen doen we aan de hand van een serie blog artikelen.

Deze vraag kwam vanuit een lesgroep. Het mooie van sommige vragen is dat ze je als docent even doen ‘stil staan’ en je laten voelen waar de student zit in zijn/haar zoektocht. De vraag werd gesteld tijdens het nabespreken van opdrachten in het lesblok Groen. Bij dit blok ligt het accent op het ontwikkelen van een visie op groen en daarmee op een samenhangende groene structuur gevormd door primaire beplanting.

Elke eerste maandagavond van de maand organiseren we PodiumBoskoop, lezingen waarbij het Podium door deskundigen gebruikt wordt om een aspect van het groene vak te belichten. PodiumBoskoop is een laagdrempelige manier om te netwerken, (oud)studenten te spreken en kennis te delen. Naar aanleiding van de lezing: Ontwerpen met natuur’ met tuin- en landschapsarchitect Cor Simon werden er vragen gesteld. Het beantwoorden van die vragen doen we aan de hand van verschillende blog artikelen.

De OntwerpAcademie werkt al jaren met carrouselgroepen dat noemen wij ook wel instroomgroepen. We werken dus met 2 soorten groepen: vaste groepen en instroomgroepen. Instroomgroepen zijn dynamischer omdat het leren met elkaar en van elkaar daar meer tot uiting komt doordat er studenten bij elk nieuw lesblok zowel in- als uitstromen. Het dynamische onderwijs dat op die manier bij de instroomgroepen ontstaat wordt ook wel blended learning genoemd.

Het moet allemaal groener, veel groener. Willen we onze leefomgeving leefbaar houden dan zullen we de omgeving aantrekkelijker, groener en gezonder moeten maken, op een zodanige manier dat biomassa en biodiversiteit zich stevig kunnen ontwikkelen. Niet in de marge maar robuust. Om dat te realiseren heb je veel groene oppervlakte nodig dat maximaal verbonden is met andere groenvoorzieningen.

Als gevolg van de klimatologische veranderingen zijn goede beplantingsadviseurs meer dan nodig. Zij zijn de professionals die de specifieke kennis hebben om voor elke denkbare situatie – vooral als de omstandigheden extreem zijn, zoals bij gevels en daken - plantvoorstellen te ontwikkelen. Het samenstellen van goed functionerende plantcomposities leveren een bijdrage aan de biodiversiteit.

Elke eerste maandagavond van de maand organiseren we PodiumBoskoop, lezingen waarbij het Podium door deskundigen gebruikt wordt om een aspect van het groene vak te belichten. PodiumBoskoop is een laagdrempelige manier om te netwerken, (oud)studenten te spreken en kennis te delen. Naar aanleiding van de lezing: Ontwerpen met natuur’ met Cor Simon werden er vragen gesteld. Het beantwoorden van die vragen doen we aan de hand van drie blog artikelen.

Deze fotowedstrijd werd in juni uitgeschreven door de OntwerpAcademie naar aanleiding van de tuinenreis 2024 van de OntwerpAcademie naar de Cotswolds in het Verenigd Koninkrijk o.l.v. Marlien van der Linden en Piet Boersma.

Toegegeven! Ik heb er zelf ook even over na moeten denken om de diepere betekenis achter Biophilic Design te zien. Met dank aan Hilde Reichgelt want zij heeft tijdens PodiumBoskoop ruimschoots de tijd genomen om ons - de deelnemers aan PodiumBoskoop - uit te leggen wat Biophilic Design is, hoe het werkt en wat het ons - de gebruiker – te bieden heeft.

‍Onze studenten hebben leerzame dagen gehad tijdens de vakexcursie Groene Parels door Rotterdam! Onder leiding van de gidsen Marieke de Keijzer, Natascha van den Ban en Max Griebling zijn ze op de fiets langs diverse tuinen, (dak)parken en unieke groene hotspots in de stad geweest.

Kortgeleden kwam ik ondestaand stukje tegen – inmiddels 10 jaar geleden en geschreven naar aanleiding van uitspraken van de Dalai Lama die destijds gepubliceerd werden in het In het blad P+ van MVO Nederland, jaargang 12, nr. 6 2014. De titel van het artikel is: Leren met het hart en heeft wat mij betreft nog niets ingeboet aan actualiteit of betekenis.

Het is ondenkbaar; een architect die een gebouw ontwerpt zonder materiaalkennis. Een modeontwerper die zijn stofsoorten niet kent. Een industrieel vormgever die zijn materialen kiest met behulp van een appje…Lachwekkend? Eigenlijk wel. In elk ontwerpvak is het belangrijk dat je de eigenschappen van je materialen kent. Materialenkennis in de tuin- en landschapsarchitectuur is van een andere orde.

Het hoeft geen betoog dat - als gevolg van klimaatverandering - groen belangrijk is geworden. Tuinen spelen als het gaat om het leefbaar houden van onze omgeving een cruciale rol. Groene tuinen fungeren als een spons voor water, beplanting vangt stof af en lommerrijk groen vermindert de hittestress. Bovendien draagt een groene tuin bij aan biodiversiteit.

Steeds vaker horen we in de interieurarchitectuur de wens om “ buiten naar binnen te halen“ vanuit het verlangen meer natuur in het interieur te ervaren. Slechts zelden worden interieur en exterieur tegelijk, laat staan door dezelfde vormgever, ontworpen. Maar zie het eens voor je: het woonhuisinterieur èn de tuin ontwerpen als één geheel, een zogenaamd integraal ontwerp, met als verbindende factor natuur en vormgeving. Als interieurarchitect en docent tuinarchitectuur zie ik hierin mogelijkheden voor onze Tuinarchitectuur studenten!

Als je op de socials kijkt naar afbeeldingen van tuinen dan lijkt het soms alsof grind en split de enige verharding zijn die je zou kunnen toepassen om op een verantwoorde manier het water in de tuin af te voeren of in de grond te laten zakken.

Hoe maak je de vertaalslag naar de kleine tuin vanuit grotere landschappen? Hoe ga je om met onderwerpen als permacultuur? En is de opleiding Beplantingsspecialist ook interessant als je in kleine tuinen werkt? Vragen van studenten en geïnteresseerden zijn belangrijk voor ons omdat we met het beantwoorden van die vragen concreet kunnen inzoomen op de specifieke aspecten.

Studeren bij de OntwerpAcademie houdt in dat we studenten uitdagen om stappen te nemen, te ondernemen, deelnemen aan Schetssessies maar ook deelnemen aan StageProjecten. Want StageProjecten blijken keer op keer een effectieve manier om ‘meters te maken’, comfortabeler en vooral vaardiger te worden.

Overweeg je de start voor een carrière in het groen? Ben je al werkzaam in het groen als hovenier of groenprofessional en wil je je plantenkennis verrijken? In deze korte film krijg je een indruk hoe ons onderwijs er uit ziet en proef je iets van de sfeer van het onderwijs. De allerbeste indruk krijg je natuurlijk als je een proefles volgt, gewoon tijdens een van de reguliere lessen die we aanbieden. Proeflessen kun je altijd en vrijblijvend volgen, ze zijn representatief want wat je ziet is wat je krijgt.

StageProjecten. Wat zijn het, wat kun je er mee en waarom zou je het doen? De OntwerpAcademie werkt al jaren met dit succesvolle concept waarmee studenten zich verder kunnen bekwamen in het tuinontwerpen, beplantingsplannen en beplantingsleer.

Stel je het volgende voor je hebt een concept gemaakt en besproken met de klant. Deze is in eerste instantie tevreden maar geeft in een later stadium aan toch nog wijzigingen te willen. Je vraagt je af hoe verder en of er misschien meerdere concepten gemaakt moeten worden?

Recent werd mij door een student de vraag gesteld over de voors- entegens van de verticale bossen. Het is een terechte en actuele vraag. Voor hetgemak maak ik de vraag wat breder want ‘verticale bossen’ passen in de trend omgebouwen te vergroenen. En de vraag is dan hoe zinnig deze acties zijn en wathet ons oplevert - ook bijvoorbeeld als het gaat om CO2 reductie.

Hoe ga je om met natuur in de stad en in de tuin? Welke rol heb je als professional? Die van heerser, rentmeester, partner of participant van de natuur? Aan het woord is Fred Booy bij PodiumBoskoop.

De uitdaging voor studenten van de vakopleiding Tuinarchitectuur is te komen tot een centraal idee, een concept. Een concept – niet te verwarren met thema - dat leidend is voor het ontwerp en op basis waarvan het plan verder uitgewerkt kan worden naar een ontwerp en beplantingsplan. Iedere vervolg stap of ontwerpingreep toetst de ontwerper aan het concept. Alleen op deze manier ontstaat er een consistent plan met een helder beeld.

Het staat al een poosje op ons verlanglijstje om met de ZomerSchool te starten. De zomervakantie biedt daar volop kansen voor. Er is tijd want de reguliere lessen zijn er even niet omdat we bij de OntwerpAcademie de vakanties van noord, midden en zuid bij elkaar optellen. Gedurende ca. 10 weken lang kunnen we - met het idee van een campus -lesruimten en docenten inzetten. Studenten treffen elkaar met masterclasses, workshops, doe-colleges en andere activiteiten.

Nog nooit is de fotografie zo populair geweest. De komst van digitale camera’s maar ook van de smartphone is daar medeoorzaak van. De aanschaf is misschien nog een punt van aandacht, het maken van de foto’s daarentegen hoeft geen geld meer te kosten. Dat was vroeger met de analoge fotografie natuurlijk wel anders. Fotorolletjes kostte geld en ook het ontwikkelen van de foto’s kon een kostbare aangelegenheid zijn. Tegenwoordig gebruiken we onze beeldschermen om de foto’s te bekijken. En in een enkel geval zal men ertoe besluiten van de foto’s een fotoboek te maken.

Op 22 mei was er op Appeltern een hovenierscafe, georganiseerd door het Vakblad de Hovenier. Er werd geanimeerd over de 6 stellingen die hieronder staan. Ik kan het niet laten hieronder mijn eigen mening te geven omdat wij regelmatig benaderd worden door hoveniers die met het idee rondlopen een cursus of een opleiding te beginnen.

12 juni is het zover. Na een intensieve voorbereiding kunnen we met trots melden dat we gaan starten met het tweede jaar Beplantingsspecialist. Het studiejaar Beplantingsspecialist is een vervolg op het eerste jaar Beplantingsadviseur. Het is een volwaardige tweejarige opleiding waarvan we in deze maand mei de inschaling verwachten.

Nadat een ontwerp is gemaakt volgt de uitvoering van het werk. In welke volgorde de werkzaamheden precies gaan verlopen heeft vooral te maken met de bereikbaarheid van het kavel en situering van de tuin op het kavel. Stel je een tuin in de binnenstad voor die alzijdig omsloten is met buurtuinen. Dan zal de aan- en afvoer van materialen ofwel door het huis dan wel over het huis moeten plaatsvinden. Deze maatregel werkt sterk kostenverhogend en zal dus ook bepalend zijn voor de inrichting van de tuin.

De vraag die we regelmatig krijgen is wat de meerwaarde is van het doen van een examen? Een begrijpelijke vraag. Hieronder lees je de argumenten.

Zaterdag 20 april was het zo ver dat we een studievoorlichting mochten verzorgen op de voormalige tuinbouwschool Frederiksoord.

Voor mijn gevoel is het nog heel recent dat we het examen Beplantingsadviseur opstartten. En toch overhandigen we binnenkort alweer de derde examengroep het diploma. Ruim dertig studenten mogen zich dan Beplantingsadviseur noemen.

Een boswachter – te zien op de film van de NOS - legt ons uit dat het steenmeel uit Oostenrijk komt. De ingreep is nodig want de bossen op onze zandgronden zijn er slecht aan toe, aldus de boswachter. Een aantal jaren geleden – zo kan ik me herinneren – was er een soort gelijk beeld te zien van een zelfde soort materiaal dat uit Zweden moest komen en uitgestrooid werd over Nederlandse zandgronden.

Op dit moment staat Amelanchier lamarckii, het Krentenboompje volop te bloeien. De plant is makkelijk toe te passen, doet het altijd. Valt in de catagorie, zoals ik ze altijd noem “plant hem niet op zijn kop maar doet het verder altijd”. Droog of vochtig (we hebben hem tijdens de excursie in Amstelveen langs de vijver zien staan, zie foto), zon of schaduw, het maakt hem niet uit. Ook de vorm is variabel; struikvormig, als boompje op eén stam of waar het nu omgaat meerstammig.

Tuinontwerpers hebben een zekere verantwoordelijkheid als het gaat over duurzaamheid in relatie tot tuinontwerpen. Dat zijn grote woorden bovendien is een begrip als duurzaamheid onbruikbaar als je het niet specifieker maakt. Laten we eens kijken hoe het zit.

Deze blog is het vervolg op het filmpje over het ontwerp van de Loetetuin als geurtuin, ontworpen door oud-student Annelies Zaal. Zij legt uit hoe ze tot dit ontwerp voor de opdrachtgever Wim van der Poel is gekomen.

De kogel is door de kerk. We gaan in het Noorden van Nederland lesgeven. Daarmee komen we tegemoet aan een vraag die we vaak krijgen.

We hoeven het niet te doen maar doen het toch! Het organiseren en aanbieden van Schetssessies. Omdat we het belangrijk vinden dat de student veel oefent en in contact komt met de consument. Het is een leermiddel dat deel uit maakt van ons onderwijs. Naast Schetssessies bieden we de student bijvoorbeeld ook StageProjecten [link naar SP’s] aan. Maar nu halen we de Schetssessies er even uit.

Je bent eigenaar van een lap grond en wil daar iets mee. Dat is de situatiewaar Wim van der Poel nog maar ruim een jaar geleden mee te maken had. Wim kennen we van de enthousiaste verhalen die hij houdt tijdens ons bezoek aan het boomkwekerij bedrijf van zijn kinderen als we voor de excursie Boskoops Glorie op pad zijn.

Het ontwerpproces bestaat uit een flink aantal stappen. Op enig moment in het ontwerpproces zul je toe zijn aan het maken van maatvaste tekeningen. SketchUp is een fantastisch programma waar je veel kanten mee op kan. Om te beginnen is het betaalbaar maar - misschien nog belangrijker - het is gebruiksvriendelijk. Het is uitwisselbaar met andere CAD programma’s als Autocad en Vectorworks.

Onze collega Adri Voorwinden nam in december 2023 afscheid van haar werk als docent bij de OntwerpAcademie. Ze deed dat in bijzijn van haar collega’s, geheel in stijl met haar ‘stokpaardjes’ en prachtige geschilderde mini schilderijtjes. Omdat wij deze stokpaardjes ten volle onderschrijven als organisatie willen wij ze heel graag delen omdat de uitgangspunten aan de basis liggen van ons vak maar vooral ook gaan het kijken. Zien wat er is en zien welke kwaliteiten er al op de plek aanwezig zijn. De ontwerper hoeft ze maar slechts aan te tikken om ze zichtbaar te maken.

Drie redenen waarom het loslaten van trends het begin is van een duurzame tuin. 1. Trends zijn tijdelijk. De voorbeelden kennen we allemaal wel: de cortenstalen randen en plantenbakken. De verhoogde plantenbakken al of niet met een zwarte betonnen rand of de dakbomen en leibomen die te pas en te onpas aangeplant worden. Het is nog maar eenpaar jaar geleden dat we afscheid genomen hebben van de schanskorven terwijl er momenteel geen voortuin te bekennen is zonder overmaatse grijze tegels en split of grind als verharding. Gemiddeld genomen verhuizen Nederlanders eenmaal per 7 jaar. Voor wat betreft de tuin betekent dit dat 80% van de toegepaste tuinmaterialen in de container verdwijnen. De zorgvuldig geselecteerde Aziatisch blauwe hardstenen tegels wacht hetzelfde lot. Dat is eeuwig zonde want voor veel materialen zijn er letterlijk en figuurlijk bergen werk verzet.

Plantentip? Nee, nu eens niet. Niks te beleven in de tuin, koud, nat en donker. Dat is natuurlijk niet waar, er is van alles te beleven in de tuin. Juist nu ontdek je allerlei bijzonderheden: hele vroege bloeiers, mooie knoppen, schilferendebasten enz.

Wat goed onderwijs is en hoe dat er vervolgens uit ziet zijn vragen waarmee we met gemak een meerdaags symposium kunnen vullen. De stedelijke verdichting, de achteruitgang in de biodiversiteit en de gevolgen van de klimaatverandering maken kennis over het toepassen van beplanting urgenter dan ooit en vooral noodzakelijk. Dat onderwijs hierin een belangrijke rol speelt is evident. De basis voor toekomstgerichte groene plannen valt of staat bij de samenhang van het ruimtelijk ontwerp en kennis van de ter plekke geldende groeiplaats omstandigheden.

Jelle Westra van het Tuinkeur Team is ‘on tour’ met de lezingenreeks: ‘Onze winst is onze toekomst’. Westra spreekt over de ‘harde’ kant van de bedrijfsvoering van hoveniersbedrijven en hoe ontwikkelingen als: inflatie, corona, personeelstekorten van invloed zijn op de dagelijkse bedrijfsvoering. In deze blog kijken we naar het ‘zachtere’ - maar niet minder belangrijke - deel van de bedrijfsvoering; samenwerken.

Groene Sector Vakbeurs 9, 10 en 11 januari🌿 De Groene Sector Vakbeurs in Hardenberg is dé beurs voor groenprofessionals: tuin- en landschapsarchitecten, hoveniers, ontwerpers en groenvoorzieners. Om te netwerken, up-to-date te blijven van de laatste innovaties op jouw vakgebied en inspiratie op te doen. Naast de 300 exposanten kun je kennissessies bezoeken die ingaan op actuele onderwerpen.

Elke maand deelt onze plantenexpert Marlien van der Linden een plantentip passend bij het seizoen. Ze sluit 2023 af met een tip over coniferen en de waarde ervan voor de (bio)diversiteit. De beplantingsadviseur leert - uit de boeken, maar juist ook in de praktijk - over de vele soorten die er zijn en hoe je met een conifeer sfeer kunt maken in de tuin. Want met juist met de brede plantenkennis kan de beplantingsadviseur het verschil maken: die maakt onderscheid in het aanbod, kent vele toepassingen en durft te combineren.

Hoe vertaalt onze onderwijsfilosofie zich naar een les? Eind november liepen we een dag mee met ontwerpdocent Ploni Sikkes en haar studenten. De beplanting stond deze les centraal, theorie en praktijk werden afgewisseld, evenals het lokaal met een buitenopdracht, want groenprofessionals zien echt overal kansen en hun creativiteit in te zetten! Bekijk het beeldverslag voor een inkijkje in het programma, de sfeer en welke elementen zoal behoren tot de gereedschapskist van de tuinontwerper.

Als Ester van der Werf in 2020 start met de opleiding Tuinarchitectuur heeft ze al heel wat groenkennis in haar rugzak. Voor haar werk als docent natuur- en milieueducatie bij de gemeente Den Haag volgde ze destijds een hoveniersopleiding, deed praktijkervaring op in de aanleg en het onderhoud van tuinen én ontdekte tijdens kleinschalige ontwerpopdrachten hoe alles wat zij belangrijk vindt, samenkomt bij het ontwerpen van tuinen. Maar hoe kom je van een conceptidee tot een ontwerp? Dáár wilde ze meer over leren.

Marlien van der Linden "In de les Siergrassen tijdens de vakopleiding voor Beplantingsadviseur vragen studenten mij regelmatig: “Wat doet gras eigenlijk voor het ecosysteem, de biodiversiteit?” Een logische vraag. Want, de beestjes waar we meestal op letten of het goed gaat met de fauna in een tuin – zoals solitaire bijen, vlinders, gaas- en zweefvliegen – hebben inderdaad niet veel aan een gras, behalve dat het een prettige landingsplek is. Maar, grassen hebben wel degelijk een waardevolle functie. Ecologisch zowel als esthetisch. "

Als ondernemer inde hoveniersbranche heb je te maken met uitdagingen zoals stijgende kosten, een te kort aan personeel en zorgen over klanten die kunnen afhaken. Wat is feit, wat is fictie en waar liggen kansen? Hierover gaan we met elkaar in gesprektijdens de workshop op dinsdagavond 13 februari die wordt geleid door Jelle Westra van Tuinkeur, auteur van het boek 'Onze winst is onze Toekomst'. In dit boek deelt hij zijn visie over de hoveniersbranche, inclusief de nieuwste trends en tarieven in verschillende regio's. Het wordt een interactieve avond waarin volop gelegenheid is voor jouw vragen, te netwerken en ervaringen te delen met collega's uit de branche!

Cor van Gelderen, een deskundige en bevlogen ontwerper, kweker en eigenaar van kwekerij Esveld in Boskoop luidt 2024 in met een lezing over zijn nieuwe boek 'Schitteren in de schaduw, over de beste planten voor in de schaudw'. Want elke (stads)tuin heeft wel een schaduwrijk deel, al is het maar door die hoge schutting of de ligging van de tuin op het noorden.

Hoe ga je om met ziekten en plagen in de tuin? Wat zijn de meest voorkomende plagen? Hoe kun je ze duurzaam bestrijden? Hierover kan Wilma Windhorst, expert in plantenziekten en -plagen, wel meer dan één avond over vertellen. Daarom focust ze zich in haar lezing op de factoren die van invloed zijn op de weerbaarheid van planten tegen ziekten, plagen en klimaat gerelateerde stress. ‍

Als afsluiting van de opleiding Tuinarchitectuur begint Tanja begin dit jaar aan een StageProject in Rhenen. Het concept voor het project Belvedere, gaat om focussen, indelen, verbinden, verlengen, openen, verrassen, verzachten en hergebruiken. “Ik heb een onderscheidend en origineel concept willen creëren dat past in de omgeving. En heb gebruik gemaakt van de sterke elementen die de plek van origine heeft in combinatie met de wensen van de klant." Dat het StageProject ook echt gerealiseerd wordt is de kers op de taart en hiermee maakt ze een vliegende start met haar eigen ontwerpbureau 'Groene Kraal' naast haar werk als arbeidsjuriste.

We hebben een mooie nazomer achter de rug met warme dagen voor de tijd van het jaar. Insecten blijven daardoor lang actief. Tot afgelopen weekend zag ik nog volop vlinders dankbaar gebruik maken van herfstasters. Ook voor ons als mens een blij makende nazomerbloeier. Nu de dagen korter en donkerder worden is juist in deze periode alle kleur meegenomen. Of het nu van bloemen komt, van bessen of verkleurend blad, alles is welkom. Bij het maken van een beplantingsplan is het dus zaak dat je daarin ook de najaarsbloeiers meeneemt en inplant. Plantenkennis docent Marlien van der Linden geeft tips voor een prachtige herfsttuin en waar je insecten ook blij mee maakt.

Eind maart rondt Nadine Janssen de opleiding Tuinarchitectuur af. Om het geleerde nog eens extra in de praktijk te brengen, meldt ze zich aan voor een StageProject. Haar match vindt ze in Leimuiden, een dorp op de grens van Noord- en Zuid-Holland aan de ’s zomers drukbevaren Ringvaart tussen het Braassemermeer en de Westeinderplassen. Om de hoek van de kleine dorpshaven, direct aan het vaarwater, ligt de tuin van opdrachtgevers Nathalie en Coen: een plek zonder samenhang, weinig sfeer en privacy en door wind en tocht geen tuin om gezellig te kunnen zitten. In deze blog lees je een samenvatting van Nadine’s bevindingen en ontwerpkeuzes voor deze uitdagende stageopdracht ondersteund door schetsmateriaal voor het ontwerp van de tuin en borders.

Ontwerpen aan landschappen ging in de tweede helft van de twintigste eeuw in de hoogste versnelling. Ruilverkavelingen, IJsselmeerpolders en Groene Sterren gaven twee generaties ontwerpers handen vol werk. Wat is daarvan overgebleven? De zucht naar behoud van bestaande landschappen nam toe. Landschappen worden vooral beschreven in termen als natuurontwikkeling en erfgoedbehoud. Ja, ontwerpers kunnen zich uitleven op stadsparken. Maar hoe gaan volgende generaties vormgeven aan de grote landschapsopgaven? Door plantrandjes rond datacentra, zonneparken en distributieterreinen aan te brengen?

Lisanne Walles-Coumans werkt als zelfstandig communicatieadviseur én startte vorig jaar met de opleiding Tuinarchitectuur bij de OntwerpAcademie. “Om me nog meer te bekwamen in het ontwerpvak,” zoals ze zelf aangeeft. Na de opleiding ging ze aan de slag met een StageProject om praktijkervaring op te doen en als opmaat voor het examen. Het resultaat was verrassend wat we graag breder delen om anderen te inspireren!

In navolging ontwerpdocent Ploni Sikkes staat dit jaar plantenkennis docent Marlien van der Linden in de tuineditie van de Libelle “Tuin en Zo”, samen met Jessie Straathof en Linda van de Lavoir, twee tuinontwerpsters die enorm aan de weg timmeren. Met hun rijke plantenkennis leggen ze uit wat tuinieren voor gevorderden ze brengt en delen ze hun gouden tips. Want met de juiste kennis en informatie over planten wordt tuinieren en ontwerpen nog boeiender en het eindresultaat mooier. Wij mochten de katern met de 3 interviews delen met de OA-Community die je kunt downloaden in het artikel.

De Zinderende Zomerblogs groenzalige tips om er-op-uit te gaan en een fantastische reeks boeken, sluiten we af met een selectie steengoede podcasts en een TED Talk. Een verrassend lijstje podcasts en kijktip waarbij onderwerpen net weer op een andere manier worden belicht. Die bovendien nieuwsgierig en hongerig maken naar meer kennis en – net als veel van de boekentips – uitnodigen‘ er op uit te gaan’.

In opvolging van de Zinderende Er-op-uit Zomerblog 2023 aan het begin van deze zomervakantie, een nieuwe Zinderende Zomerblog Boeken 2023. Met een geweldige mix van informatieve en praktische boeken, naslagwerken, lees- en fotoboeken, gedeeld op ons groene communityplatform OA-Connect door(oud-)studenten, docenten en collega’s – om te inspireren, te ontdekken, te leren of gewoon om weg te zwijmelen bij de sprekende illustraties en foto's. Om te lezen tijdens de (na)zomer en nog lang daarna.

Wat zijn de zichtlijnen vanuit de woning? Welke hoogte – en looplijnen zie je? Hoe verhouden bestaande bomen zich in de te ontwerpen ruimte? “Een goed tuinontwerp past op de locatie, sluit aan bij de architectuur van de woning, de ligging in de wijk, het landschap, grondsoort en groeiomstandigheden, de wensen en eigenschappen van de opdrachtgever,“ schreef tuinarchitectuurdocent Adri Voorwinden dit voorjaar in haar blog. Met (basis)kennis van bodem, water en ecologie start je als ontwerper dan ook met vooronderzoek op locatie. Aan het begin en tijdens het ontwerpproces is het maken van snelle schetsjes – ook wel themakaartjes – een heel praktisch en waardevol middel om de situatie in kaart te brengen. Hoe je dat doet? Peter Kroesen en Dolf Houtman geven je tips met sprekende schetsen van student Amelie Kaltenbach.

Om tijdens de zomer van een maximale groene zomer te genieten verzamelden we weer de leukste er-op-uit-tips in een lekker lange zomerblog: Zinderende zomertips – Tuinen, Parken, Musea en Natuur. Gedeeld door studenten en (oud)studenten, docenten en medewerkers, 'geplukt' van onze in april gelanceerde online groene community OA-Connect, die al meer dan 450 leden telt! Het is een bonte en gevarieerde verzameling tuinen, parken en musea in Nederland tot vlak over de grens in Duitsland. Eropuit dus! Alleen, met je gezin, studiegenoten en/ of andere cultuur- en groenliefhebbers uit je netwerk. Veel (lees)plezier en een fijne zomer! ☀️

Met in deze editie nieuws over onze groencommunity OA-Connect die na 2 maanden al meer dan 430 leden telt, de eerste lichting Beplantingsadviseurs dat het diploma behaalden, het StageJournaal met nieuwe beschikbare opdrachten en lichten we het beeldende StageProject uit van Yü-Lien Tjiong. Voor een groene zomer in Nederland en buiten de grenzen verwijzen wij je naar de inspirerende verzameling tuinen, parken, natuur en musea en boekentips onder de naam Zinderende Zomertips van vorig jaar. En voor wie zich wil verdiepen in tuinontwerpen en zijn of haar plantenkennis wil verrijken vind je een overzicht van onze vakopleidingen en cursussen die dit najaar starten. Lees snel verder!

Maandag 3 juli was de laatste ronde voor het aanvragen van STAP-subsidie voor een opleiding of cursus aan de OntwerpAcademie. Voor de twee resterende aanvraagrondes in 2023 kan alleen budget worden aangevraagd voor cursussen bij erkende opleiders door OCW. Per januari 2024 verdwijnt STAP helemaal. In dit artikel nemen we je in vogelvlucht mee in de wereld van erkende en niet-erkende opleidingen, wat het betekent als je kiest voor een vakopleiding of cursus aan de OntwerpAcademie en alternatieve subsidiemogelijkheden waar je als aankomende student een beroep op kunt doen.

Een volledig uitgewerkt beplantingsadvies als praktijkopdracht, gevolgd door een mondelinge toelichting voor twee examinatoren. Dat is de kern van het examen voor de vakopleiding Beplantingsadviseur van de OntwerpAcademie. Irma Jansen is één van de studenten die maandag 5 juni jl. haar diploma ontving uit handen van Dolf Houtman, voorzitter van de examencommissie. In een vorig interview deed ze een opvallende uitspraak: Ik wil tuinen ontwerpen die het beter dan Netflix doen. Haar afstuderen was de perfecte aanleiding om haar opnieuw te spreken over deze ambitie na het volgen van de opleiding Beplantingsadviseur, het examen en met welke kennis en inzichten ze nu verder gaat als zelfstandig tuin- en beplantingsontwerper.

Doorleren of een nieuwe baan als tuinontwerper of plantenspecialist? Maak gebruik van €1.000 STAP-subsidie. Voor het volgen van een opleiding of cursus bij de OntwerpAcademie kun je ook in 2023 gebruikmaken van € 1.000 STAP-budget om je verder te ontwikkelen in het groene vak of omdat je ambities hebt om het vak van tuinontwerper of plantenkenner te leren en misschien zelfs je beroep van te maken. Je kunt het opleidingstegoed gebruiken voor een groot deel van onze opleidingen en cursussen, die hiermee geheel of gedeeltelijk kosteloos te volgen zijn! Lees meer over de subsidie, hoe je het kunt aanvragen en welke opleidingen en cursussen in aanmerking komen. Wil jij studeren met STAP-subsidie, neem dan vooral contact  op met studentenzaken@ontwerpacademie.nl waar ze je graag verder helpen en adviseren.

Yü-Lien Tjiong is al meer dan 20 jaar werkzaam als Marketing en Communicatiestrateeg als ze kiest voor een nieuw vak: Groenontwerper & Groenadviseur.‍ Na de opleiding Tuinarchitectuur vervolgde ze haar groene ambities met een StageProject en deed ze de opleiding tot Beplantingsadviseur. Voor die laatste behaalde ze onlangs het diploma. Nu maakt ze een start met haar eigen bureau ‘Green Expansion’. Ze deelt met ons haar StageProject ‘Groene Boost’ met een beschrijving van het concept, beplantingskeuze én leerpunten. Lees mee!

We trekken er dit voorjaar weer op uit met de SchetsKeet! We reizen af naar de Tuinen van Appeltern waar studenten van onze opleidingen bezoekers aan het Plantenfestijn op 24 en 25 juni tuinadvies geven. Op basis van de wensen van de klant maken studenten een aanzet voor een nieuw tuin t/m aanzet voor de beplanting. De student doet praktijk- en tekenervaring op en de tuinbezitter gaat met de schets en vol inspiratie weer naar huis, een win-win dus! Ben je een gelukkige tuinbezitter en wil je een nieuwe inrichting of een groenere en klimaatbestendigere tuin? Meld je hier aan voor een schetssessie.

Deze juni-maand deelt Marlien van der Linden haar plantentip: de zakdoekjesboom. Oké, de officiële Nederlandse naam is Vaantjesboom, maar de officieuze bijnaam van deze West-Chinese boom vind ik een mooi passende omschrijving: tijdens de bloei is het net een boom vol wit papieren zakdoekjes. Davidia involucrata is zijn wetenschappelijke naam, gekregen van de Franse pater Armand David. Hoewel zendeling van beroep was David eigenlijk veel meer geïnteresseerd in planten, hij won liever planten dan zieltjes. Lees meer over de groeiwijze en misschien raak je ook gecharmeerd van deze boom!

Maandag 5 juni neemt de eerste lichting examenkandidaten van de opleiding tot Beplantingsadviseur het diploma in ontvangst. Dolf Houtman, oprichter van de OntwerpAcademie “Het is een speciaal moment binnen de ontwikkeling van deze opleiding die we sinds 2021 aanbieden, waarmee we studenten opleiden met kennis over planten én hun toepassing. Met die kennis kunnen tuinontwerpers, hoveniers, landschapsarchitecten en iedereen die aan buitenruimtes ontwerpt en werkt, een waardevolle bijdrage leveren aan het duurzaam vergroenen van de leefomgeving.

Tijdens de Floriade 2022 heeft de vakgroep Wilde Weelde een mooie en bloeirijke tuin laten zien. In het zicht van Almere Stad is op het eiland Utopia een nieuwe stad verrezen. De stad van Wilde Weelde; groen, natuurrijk en vol van leven voor mens, dier en plant.

Dwalen door betoverend heemgroen. Onder leiding van bevlogen gidsen werden studenten Beplantingsadviseur meegenomen door de beroemde heemparken en de landen van Amstelveen. We leerden over laanbomen in het openbaar groen en in particuliere tuinen en de toepassing ervan. De heemtuin Dr. Jac. P. Thijssepark is een biotoop bestaande uit vochtminnende planten op (zure) veengrond. Een was dagvullende excursie als onderdeel van de opleiding op 6, 7 en 8 april werd aangeboden en elke dag een nieuwe groep groengierige studenten aansloot. We werden verrast door de groene oase te midden van de drukke Randstad die heel natuurlijk oogt, maar geheel door de mens is aangelegd. Bekijk en lees het verslag van onze hoofddocent Plantenkennis Marlien van der Linden die deze nieuwe vakexcursie in het leven heeft geroepen.

“De opleiding heeft me echt anders naar het ontwerpvak laten kijken. Met visie, vakkennis en een concept, maak je een ontwerp dat écht waarde heeft. Dat is me tijdens de lessen wel duidelijk geworden.” Met twee vrienden start Thijs Beirnaert in 2013 hoveniersbedrijf De Knoest. In 2022 rondt hij samen met collega Benjamin Geurts de opleiding Tuinarchitectuur af bij de OntwerpAcademie. Lisa Tellekamp heeft haar certificaat al op zak als ze in 2021 solliciteert bij De Knoest. Met plezier vertellen Thijs en Lisa over hun liefde voor groen en hoe ze hun opgedane ontwerpkennis in de praktijk brengen.

“Wat houdt het ontwerpen van een tuin precies in, hoe kan ik het leren en hoe bieden jullie het aan?” Deze vraag krijgen we regelmatig van geïnteresseerden in de opleiding Tuinarchitectuur. Tuin- en landschapsontwerper Adri Voorwinden is docent Tuinarchitectuur bij de OntwerpAcademie. In deze blog probeert zij antwoord te geven op vragen van aankomende studenten. Helder vertelt ze wat er komt kijken bij het maken van een tuinontwerp en waarom een ontwerp veel meer is dan zomaar een tekening.

Moeten er meer inheemse planten in onze tuinen? Wanneer spreken we van inheemse planten? En hoe verhoudt dit begrip zich tot de stedelijke context en klimaatverandering? In de nieuwe 'Marliens Plantentip' geeft plantenkennis docent Marlien van der Linden haar kijk hierop en wat tuinontwerpers en beplantingsadviseurs kunnen doen om met kennis hierover te zorgen voor meer balans in de natuur bij het inrichten van tuinen en de beplantingskeuze. Marlien is benieuwd of je het ermee eens bent en of je aanvullingen hebt!

Spring is in the air! De bloemknoppen staan op springen. Maar hoe gaat het met de planten die met al dat water dat afgelopen wintermaanden is gevallen zwaar te voortduren hebben gehad? En hoe kunnen we daar met de (her)inrichting van de tuin en openbare ruimten rekening mee houden? Een wadi is een oplossing om overtollig water op te slaan voor drogere periodes, een plek waar het water in weg kan zakken. In Marliens Plantentip van deze maand geeft Marlien van der Linden - plantendeskundige en docent Plantenkennis - tips voor de beplanting (want niet elke plant houdt van natte voeten) en inspiratie voor te bezoeken websites.

Marjolein van der Zee sluit in 2022 de opleiding Tuinarchitectuur af met het StageProject Into Nature, een concept voor een tuinontwerp waar zowel stagecoördinator Peter Kroesen als de opdrachtgevers zeer enthousiast over zijn. De lovende woorden maakten ons nieuwsgierig en we vroegen haar in een verdiepend interview naar haar aanpak, haar ontwerpstijl en hoe ze de switch maakte naar het groen.

Vanaf maart is het zover! Dan verhuizen de lessen die nu nog in Vianen plaatsvinden naar onze eigen nieuwe leslocatie in een kakelvers nieuwbouwpand in Houten! De nieuwe plek en ook het pand bieden ons meerdere voordelen die passen bij onze ambities.

Op de voorkant van het jaarboek 2022 van de Blauwe Kamer staat ‘Welkom in de eeuw van de biologie’. Een uitspraak van de selectiecommissie, die met al hun wijsheid in pacht, de tuin- en landschapsarchitectuur inzendingen geselecteerd hebben om op te nemen in het jaarboek.De auteur van het voorwoord concludeert dat we in een nieuw tijdsgewricht zijn aangekomen, waarin we een nieuwe balans moeten vinden tussen mens en natuur en tussen begrippen als circulair, symbiotisch en natuur-inclusief. Goed nieuws, omdat het aantoont dat de gehele ontwerp- en bouwketen daadwerkelijk gaat veranderen ten gunste van de leefomgeving van dieren, planten en mensen. Tuinen maken net zo goed onderdeel uit van deze ontwikkeling. Hoe klein of groot, elke m2 die (tuin)ontwerpers duurzaam kunnen vergroenen is ten gunste van het klimaat en onze leefomgeving.

Met twee ervaren reisleiders aan boord willen we speciaal voor (oud)studenten tuinarchitectuur en plantenkennis van de OntwerpAcademie een tuinreis naar Engeland organiseren komende zomer. Onder de deskundige leiding van Piet Boersma en Marlien van der Linden, beiden Plantenkennis docent aan de OntwerpAcademie, specialisten en groot liefhebber van Engelse tuinen ga je o.a. langs de botanische tuin van Cambridge, Blooms of Bressingham, Hyde Hall en Beth Chatto. Het belooft een bijzondere en leerzame ontdekkingsreis te worden, samen met vakgenoten. Wil je mee? Aanmelden kan t/m 31 maart (vol bij 30 deelnemers).

Een zaterdag kan nauwelijks mooier beginnen: op 12 november was het prachtig herfstweer, 's ochtends gaf ik les aan een enthousiaste groep en ’s middags naar de Boomplantdag van de NVTL in het Brabantse Liempde, georganiseerd in het kader van hun 100-jarig jubileum voor de aanleg van het Bos van de Toekomst. Er gingen 1600 bomen de grond in, mogelijk gemaakt door sponsoren en vrijwilligers en hun kinderen. Wij waren er met Jetteke Sjouke en oud-studenten Lennard de Boer en Ellen Andriesse die hun ‘eigen boom’ kwamen aanplanten. De NVTL maakte er een mooi beeldverslag van. Dit is een voorbeeld van een toekomstgericht initiatief dat voor ons symbool staat voor waar we gezamenlijk naar toe moeten: een groenere en gezondere leefomgeving. Hiervoor zijn groene ambassadeurs nodig, en veel ook als je om je heen kijkt naar de enorme hoeveelheid werk dat voor het oprapen ligt. Kortom, GroenWerkt! is ons motto.

‘Hoe ziet jouw tuin er uit in de winter?’ En: ‘Hoe bescherm je planten tegen kou en wind?’ Afgelopen winter vroegen we Marlien van der Linden – onze toen net gestarte Plantenkennisdocent – een blog te schrijven waarin ze zichzelf voorstelt aan de hand van haar tuin.

In deze blog zetten we weer een StageProject in de schijnwerpers. Dit keer is het een tussentijds kijkje in de keuken van een tuinontwerp van Ingrid Swinkels, student Tuinarchitectuur en eigenaar van Studio Sevijn Tuinontwerp, die we koppelde aan een tuinopdracht voor een maatschappelijke organisatie in Eindhoven. Ingrid zit nu in de uitwerkingsfase van het concept en neemt ons mee in de context en het idee van haar plan, ondersteund door tekeningen en illustraties. De werkgever van Ingrid sponsorde de stagevergoeding om op die manier Orka mee te helpen het tuinproject te financieren.

Dat de OntwerpAcademie groeit én bloeit vormt de rode draad in deze nieuwsbrief. We roepen (oud)studenten op mee te helpen met het werven van (je eigen) StageProject en deel te nemen aan Podium Boskoop want in december vervullen we een behoefte van studenten om met andere (startende en meer ervaren) tuinontwerpers te praten over het starten van een eigen bureau na de opleiding en hoe je dat aanpakt. Ga aan de slag, kom langs en verzilver de eerste van de vier D’s - de vaardigheden waar je over moet beschikken om als zelfstandig groenprofessional aan de slag te gaan: Doen, Durf, Denken, Doorzetten!

Het is een lang gekoesterde wens van OntwerpAcademie-oprichter Dolf Houtman: met het complete team op studiereis. Begin september was het zo ver, een tweedaags programma voor alle (cursus)docenten Tuinarchitectuur en Plantenkennis, én voor de collega’s achter de schermen. Wat we met elkaar wilden aanplanten en oogsten? De onderlinge band versterken, leren over didactiek, voedselbossen en permacultuur. In deze blog delen organisatoren Adri Voorwinden en Ploni Sikkes en teamlid Lars Veenboer hun opbrengsten. Zijn de principes van het voedselbos bijvoorbeeld toe te passen in kleine tuinen? Ontdek en leer met ons mee. Wie weet inspireert het jou om de Floriade t/m 9 oktober nog te bezoeken (en een aantal plekken nog daarna) of voor het organiseren van een groene studiereis of teamuitje!