“Het overbrengen van mijn liefde voor natuur aan kinderen, zal ik zeker gaan missen. Maar ik wil mij nu echt volledig wijden aan het ontwerpen van tuinen. Ik had steeds vaker het gevoel beiden half te doen. Het was tijd om een keuze te maken, een knoop door te hakken.” Ester van der Werf sloot dit jaar de opleiding Tuinarchitectuur af met een examen – de eerste onder de vlag van de OntwerpAcademie. Maandag 15 november jl. ontving zij haar diploma op de leslocatie in Hazerswoude-Dorp. In een serie interviews kijken studenten terug op de lessen en vertellen over hun dromen en ambities.

‍
“In 2019 ben ik gestart met de opleiding Tuinarchitectuur bij de OntwerpAcademie.” Lachend: “Voor de directe aanleiding voor deze keuze, moeten we even terug in de tijd. Ik werkte jarenlang als beheerder van een stadsboerderij in Den Haag. Na 15 jaar besloot ik de overstap te maken naar docent natuur- en milieueducatie. Omdat ik groenkennis miste, koos ik voor de hoveniersopleiding in Houten, bij het Wellant College. Bij een bevriende hovenier deed ik extra praktijkervaring op in de aanleg en het onderhoud van tuinen. Ook vroeg hij mij af en toe om (een deel van) een tuin te ontwerpen. Superleuk om te doen. Wel merkte ik dat ik ontwerpkennis miste: hoe kom je van een conceptidee tot een concreet ontwerp? Welke stappen moet je zetten? Ik probeerde een online cursus tuinontwerpen, maar dat was niks voor mij. Via een kennis kwam ik in contact met de OntwerpAcademie.

‍
“De OntwerpAcademie leert je niet alleen een mooi ontwerp te maken, maar heeft ecologie en duurzaamheid hoog in het vaandel staan.”

En ik vond het heerlijk! Heerlijk om weer ‘naar school’ te gaan. Nieuwe dingen leren, veel tekenen en ik voelde me er direct op mijn plek: de OntwerpAcademie leert je niet alleen een mooi ontwerp te maken, maar heeft ecologie en duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Een echte meerwaarde van de opleiding is het zien en bespreken van elkaars werk en te kunnen samenwerken aan een project. Een eyeopener was de relatie die onze docent legde met kunst. Zelf haalde ik mijn inspiratie tot dan vooral uit de natuur. Door Dolf’s bevlogen verhalen over kunst heb ik de musea weer herontdekt. Ik kom nu regelmatig in Museum Voorlinden en was ook al een paar keer in het Stedelijk Museum in Schiedam. Ik let dan op de belijning, de vlakverdeling en de kleuren. Heel inspirerend.

‍
Een van de leukste opdrachten vond ik het maken van een ontwerp voor De Tuin van de Toekomst. Het was tegelijk een ontwerpwedstrijd in samenwerking met de consumentenbeurs TuinIdee. We mochten helemaal los gaan op het thema. Nou dat hebben we ook gedaan, er waren prachtige ontwerpen bij. Fantastische ideeën, van heel futuristisch tot heel aards. Het heeft me geleerd ‘buiten de box’ te denken. En ook al waren de winnende ontwerpen vooral praktisch uitvoerbaar, ik vond het heel mooi om te zien welke ideeën er ontstonden.

Door de twee lockdown-onderbrekingen is de opleiding uitgesmeerd over een langere periode. Jammer natuurlijk, maar een heel sterk argument om de fysieke lessen niet te vervangen door online lessen. Bovendien was ik al gestart als zelfstandig ontwerper en kon ik voldoende aan de slag. Ook konden we met vragen en voor extra opdrachten terecht bij het OpenAtelier, zo onderhielden we goed contact. Echt geweldig is de mogelijkheid om te kunnen werken aan een stageproject. Ik had een heel uitdagende opdracht, vooral vanwege de omvang, waarbij stagecoördinator Peter Kroesen me steeds goed op het juiste spoor hield. Ik ben heel trots op het ontwerp Duintuin. Het wordt op dit moment aangelegd.

‍
Ja en toen het langverwachte examen. Dolf vertelde vorig jaar dat hij de examens in eigen beheer ging organiseren. Alles daar omheen: opzetten, ontwikkelen, toetsen, de juiste mensen bij elkaar brengen, doe je niet in een paar weken, maar ik wilde er graag op wachten. Het examen bestaat uit twee delen en met name het praktijkonderdeel was een hele klus. Ik ben ruim drie weken onafgebroken met de examenopdracht bezig geweest. Het voordeel was dat ik me nauwelijks heb hoeven voorbereiden op de presentatie, alles zat nog allemaal heel goed in mijn hoofd. Spannend was vooral toen bleek dat ik – al aan het begin van het ontwerpproces – de situatie verkeerd had geïnterpreteerd: ik dacht dat er weids uitzicht was aan de achterkant van het perceel die er niet bleek te zijn. Het concept had ik daar voor een groot deel aan opgehangen. Ik kon het niet meer aanpassen en besloot het zo te laten. Maar dat moest ik wel even uitleggen aan de examencommissie. En dat was even heel spannend! Gelukkig kon mijn verhaal hen overtuigen. Als opbouwende kritiek kreeg ik mee: je concept is sterk, zwak het niet af door dingen aan je ontwerp toe te voegen die niet nodig zijn. Oftewel: ‘less is more!’

Wat voor mij bovenaan staat bij elke nieuwe ontwerpopdracht? Ik luister heel goed naar de klant en probeer te destilleren wat echt belangrijk is voor hem of haar. Het is natuurlijk fijn als ik een klik heb met een klant, maar als dat er niet meteen is probeer ik een gezamenlijke interesse te vinden. Dat maakt de samenwerking een stuk makkelijker. Uiteindelijk is het een project dat je samen aangaat met als doel een eigen unieke plek die helemaal aansluit bij de bewoners. Mijn toevoeging is absoluut mijn grote liefde voor de natuur. Dat zal ik altijd ‘meegeven’ in mijn ontwerp. Het mooie is – en dat neem ik ook mee inde gesprekken met de opdrachtgever – met kleine aanpassingen kun je al een groot verschil maken voor de biodiversiteit. Ik maak graag rijkbloeiende, voedselrijke tuinen met zoveel mogelijk groen en zo min mogelijk bestrating. Een tuin waar ruimte is voor mens, plant en dier.

De veelzijdigheid is voor mij het meest bijzondere en aantrekkelijke aan dit vak. Alle opdrachten zijn uniek en mooi in al hun vormen. Of ik nou een piepkleine stadstuin omtover tot een natuurlijke oase of een Duintuin maak op een perceel van 2000 m2, het is bijzonder om steeds weer iets nieuws te mogen bedenken en dat maakt het vak zo leuk. Daarbij wil ik stiekem iedereen laten zien hoe mooi de natuur is en dat het zich gewoon afspeelt op eigen balkon of inde eigen tuin. Mijn droom voor de toekomst is om zo veel mogelijk tuinen ‘vol natuur’ te maken. Ik wil de grens opzoeken tussen een gecultiveerde, beheersbare plek en aan de andere kant zoveel mogelijk ruimte geven aan flora en fauna. Daar een optimale mix in vinden, dát is mijn ontwerpdroom voor de toekomst.”