“Wat was het interessant met al die verschillende gastsprekers. Onderwerpen varieerden van boomkwekerij, wadi, sedumdak tot voedselbos.”
– Jetteke Sjouke, oud-student

In de module Toegepaste Beplantingsleer ligt het accent op het ontwerpen met beplanting en de toepassing daarvan. De uitgangspunten van concept en ontwerp staan centraal bij het nadenken over beplantingen en beplantingsplannen. Beplantingsplannen maken deel uit van de materialisatie fase. Materiaal zijn voor de ontwerper een middel om de ontwerp bedoelingen uit te drukken.

Deze benaderingswijze houdt in dat we er van uit gaan dat de student bekend is met de basisbeginselen van de ontwerpkunde. We gaan uit van de veronderstelling dat de student beschikt over plantenkennis (sortimentskennis) en bekend is met algemene aspecten van beplanting (algemene vakkennis) als het gaat om handelsmaten, habitus, groottes en (kroon)vormen. Tot slot verwachten we dat de student tekenvaardig is en bekend is met het maken van ruimtelijke tekeningen, concepten, beplantingsplannen, streefbeelden, aanzichten en in algemene zin tekeningen kan interpreteren.

Specifieke aandacht besteden we in deze cursus aan de toekomstbestendigheid van de beplanting en het benodigde beheer. Dat laatste kost geld en het is om die reden noodzakelijk om ontwerpuitgangspunten, beplantingsplannen en het programma te koppelen aan streefbeelden, budgetten en beheer. De verweving van theorie en praktijk maken deel uit van de onderwijsfilosofie van de OntwerpAcademie. We maken voortdurend onderzoekende schetsen, tekeningen, streefbeelden: dit loopt bij het maken van beplantingsplannen als een rode draad door de cursus.

Voor wie

• Tuinontwerpers die bekend zijn met de basis ontwerpprincipes en beschikken over voldoende plantenkennis dan wel Plantenkennis Compleet, Beplantingsadviseur of een vergelijkbare vakopleiding gedaan hebben.
• Beplantingsadviseurs die de gelijknamige vakopleiding gedaan hebben en de behoefte hebben om de ontwerp vaardigheden m.b.t. beplanting verder te ontwikkelen.
• Hoveniers met veel praktijk- en tekenervaring, die beschikken over plantenkennis op minimaal niveau 4 en die affiniteit hebben met ontwerpen en de ambitie hebben zich daarin verder te ontwikkelen.
• Ontwerpers met een andere achtergrond dan groen en buitenruimtes, zoals stedenbouwkundigen, maar die wel beschikken over voldoende plantenkennis.
• Een ieder die beroepsmatig met beplanting bezig is en meer verdieping zoekt.
• Groenaannemers, hoveniers, studenten of docenten MBO en HBO, die zich willen verdiepen.            

Binnen- en buitenles in het groene hart

Je krijgt les op onze locatie in Boskoop, tussen de tuinen van Boskoop en vele kwekerijen. Theorie en praktijk gaan hand in hand. Dit betekent dat we ook naar buiten gaan om met werkvormen en opdrachten het geleerde toe te passen. Het onderwijs bij de OntwerpAcademie is kleinschalig en persoonlijk, wat betekent dat je les krijgt in kleine groepen. De cursus wordt verzorgd door een hoofddocent (nntb) die een aantal gastdocenten uitnodigt die gespecialiseerd zijn in o.a. onderhoud en beheer, plantencomposities en bomen.

Inhoud van de cursus

Het ontwerpen met - en toepassen van - beplanting staat centraal in deze module. Om dat met succes te doen is het beschikken over plantenkennis een voorwaarde, tevens zijn cursisten bekend met de basisprincipes van het ontwerpen. Het concept en het ontwerp vormen het uitgangspunt op basis waarvan de cursist met beplantingsmateriaal uitdrukking geeft aan de ontwerpideeën. Het tekenen, interpreteren van tekeningen, ontwikkelen van beplantingsconcepten, werken met plantstrategieën, patronen en structuren vormen de basis van de cursus. Door de bril van een ontwerper kijken we naar de ontwerp vraagstukken en vertalen dat naar groene beelden.

Toegepaste Beplantingsleer is opgebouwd uit drie delen:

1. Ecologie, vegetaties en landschapselementen.
2. Ontwerpen met beplanting
3. Beplantingstypen- en vormen

Deel I Ecologie, vegetaties, landschapselementen

De ontwerper speelt in op de biotische en abiotische omstandigheden die ter plekke gelden (groeiplaatsfactoren) en maakt gebruik van de aanwezige (ruimtelijke) kwaliteiten en weet deze gegevens vakkundig te vertalen naar aansprekende en toekomstgerichte  inrichtingsplannen. Dat is niet alleen een vorm van duurzaamheid maar ook een manier van werken die borg staat voor het versterken van de identiteit van de plek. Dit impliceert dat de ontwerper tegen de achtergrond van klimaatadaptatie groene oplossingen creëert.

De basis voor deze werkwijze wordt gevormd door de ecologische principes. Door het lezen en begrijpen van vegetaties en plantengemeenschappen en een goed begrip te hebben van de groeiplaatsfactoren kan de ontwerper met de planvorming er adequaat op inspelen. De student ontwikkelt plannen op de schaal van de tuin, context en landschap.

Deel II Ontwerpen met beplanting

Ontwerpen is onderzoeken. Soms houdt dat in dat we de ontwerp vraag herformuleren of onszelf  de vraag stellen waar de begrenzingen liggen van de opdracht. Wat hoort er wel bij en wat niet. De student weet de ontwerp uitgangspunten dan wel het concept te vertalen naar groene oplossingen en (streef)beelden die toekomstbestendig zijn. De student beschikt over diverse technieken en strategieën om die beelden handmatig of digitaal te visualiseren.

Deel III Thematische toepassing en beplantingsvormen- en typen

De beplantingsspecialist werkt op diverse schaalniveau’s en ontwikkelt plannen voor de meest uiteenlopende situaties. Dat kan zijn in hoofdstedelijk gebied maar net zo makkelijk in het landelijk gebied. Groen kent talloze verschijningsvormen en functies. De beplantingsspecialist weet deze aspecten moeiteloos te verbinden aan actuele thema’s als  hittereductie, CO2- en stofafgang, bodem, water, ecologie, onderhoud en beheer.

• Water: helofyten filters, vijvers, wadi’s
• Eetbaar: fruitbomen- en leifruit, stadslandbouw, voedselbos.
• Urban: Verticaal groen en tuinieren, daktuinen, geveltuinen
• Klimaatgroen: (insecten, fijnstof, biodiversiteit). Welk groen voor welke omstandigheden?
• Ecologisch groen: Weidebloemen, zaadmengsels, akkerkruiden, inheems versus uitheems. Plantenziekten in relatie tot standplaats.
• Actuele ontwikkelingen: Permacultuur, voedselbos, Tiny Forest, stadsmoestuin, guerrilla gardening.
• Groenbeheer; onderhoudshandelingen en beheerplannen in relatie tot het ontwerp en de toekomst.

‍
Het maken van beplantingsplannen, binnen het kader van het ontwerp en haar gebruikers, is een belangrijk middel om bovengenoemde kennis en vaardigheden te trainen zowel op de schaal van tuin, buitenplaats als institutioneel groen.