“In het laatste jaar van mijn opleiding tot vakbekwaam hovenier kregen we les in ontwerpen. Die twee uur op vrijdagmiddag vond ik een feest. Ruim tien jaar later werkte ik als hovenier voor het Koninklijk Huis en mocht ik met mijn toenmalige collega’s een project aanleggen van Piet Oudolf, ‘s werelds bekendste tuinontwerper. Dat contact heeft mij getriggerd de schoolbanken weer in te gaan.”

Niels Timmers volgde in 2017 de opleiding Tuinarchitectuur bij de OntwerpAcademie. In een serie interviews kijken oud-studenten terug op de lessen en vertellen hoe het nu met ze gaat.

“Als hovenier maakte ik voor vrienden of familie wel eens een ontwerp, het gevoel van vrijheid een tuin of project te kunnen ontwerpen en inrichten naar eigen inzicht, heeft Piet Oudolf bij mij aangewakkerd. Door hem besloot ik mijn ontwerpkennis te verbreden en ging op zoek naar een passende opleiding. Tijdens een informatieavond bij de OntwerpAcademie was er gelijk een klik. De opleiding zit gewoon goed in elkaar, dat zag ik ook aan de hand van de stage- en examenopdrachten die we konden inkijken.  

Wat doet je ontwerp met de ruimte? Die vraag kwam tijdens de lessen steeds terug. Ruimtelijke aspecten, daar hamerde onze docent flink op, hij zette je echt aan het denken. Wat zijn de zichtlijnen en wat doet dat met je ontwerp? Voor mij was de mogelijkheid van een versnelde opleiding perfect. Ik was destijds al meer dan tien jaar hovenier, was dagelijks bezig met het aanleggen van tuinen. Nu richtte ik mij op een volgende stap: het oprichten van mijn eigen tuinontwerpbureau. Na het afronden van de opleiding heb ik mij direct ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en sinds 2018 ben ik de trotse eigenaar van Timmers Tuinontwerp.

Een goed doordacht ontwerp waarin alles klopt, dat staat voor mij bovenaan bij elke nieuwe ontwerpopdracht. Tijdens het kennismakingsgesprek bespreken we de wensen van de klant en kijken naar de mogelijkheden. Heel vaak komt de klant al met een concrete invulling die – en dat bedoel ik niet lullig – vaak is gebaseerd op wat de buren in de straat ook hebben. Maar als ik precies ga tekenen wat de klant vraagt, krijg je allemaal dezelfde tuinen, terwijl ze juist mij inschakelen voor een goed ontwerp. Voor mij is dat een ontwerp dat past bij de plek, dat aansluit bij de wensen en tegelijkertijd verrast.

Waar mogelijk probeer ik altijd te ‘sturen’ naar een groene tuin. Waarom per se een groot terras? Hoe vaak per jaar zit je met een grote groep mensen in de tuin? Een ander wil graag een onderhoudsvriendelijke tuin en denkt dan in eerste instantie aan weinig planten. Het is leuk en belangrijk om de vraag achter de vraag te ontdekken, dan kun je een tuin ontwerpen waar lang plezier aan wordt beleefd. Een mooi compliment kregen we laatst bij een nieuwbouwtuin van vijf bij zeven meter. De klant wilde graag een groene tuin met het liefst nog een boom en een gazon, maar wist niet of dit haalbaar was in de relatief kleine tuin. Ik heb toen gekozen voor diagonale lijnen en een verhoogde vlonder met gazon [zie foto hierboven]. Optisch lijkt de tuin nu veel groter. De opdrachtgever vertelde hoe buren uit de nieuwbouwwijk onder de indruk waren en hadden opgemerkt: ‘Wow, ja, dit hadden we óók kunnen doen met de tuin, in plaats van alleen tegels.’

“Waarom per se een groot terras? Hoe vaak per jaar zit je met een grote groep mensen in de tuin? Wat versta je onder een onderhoudsvriendelijke tuin? Het is belangrijk om de vraag achter de vraag te ontdekken, dan kun je een tuin ontwerpen waar lang plezier aan wordt beleefd.”

Het leukste aan dit vak is hoe je jezelf elke keer kunt uitdagen en overtreffen. Soms is het een ingewikkelde puzzel om binnen bepaalde kaders en randvoorwaarden een goed verantwoord ontwerp te maken. En ja, het komt voor dat ik ’s avonds in bed opeens een oplossing zie. Dan ga ik er toch nog even uit om die lijnen alvast op papier te zetten. Ik ben nu drie jaar bezig met mijn eigen ontwerpbureau en de combinatie met de aanleg van tuinen is voor mij ideaal. Het mede zelf uitvoeren vind ik nog steeds heel leuk. Daarnaast werk ik samen met hoveniersbedrijven.

Piet Oudolf is absoluut één van mijn inspiratoren, ik heb een kast vol boeken van hem. Maar inspiratie haal ik ook uit heel andere dingen. De manier waarop bijvoorbeeld sterrenkok Hans van Wolde over zijn tot restaurant verbouwde boerderij praat, hoe hij ondanks moeilijke tijden aan zijn droom blijft werken, twee Michelinsterren inlevert door de verkoop van zijn oude restaurant om vervolgens binnen een jaar twee sterren te verdienen met zijn nieuwerestaurant. Dat vind ik geweldig! Ik hou van mensen die serieus en met liefde bezig zijn met hun vak.

Hoe ik aan mijn eigen droom werk? Begin dit jaar heb ik geïnvesteerd in nieuwe software om ontwerpen nog aantrekkelijker te kunnen presenteren. Ook wil ik mensen nog meer bewust maken van de natuur, ze meenemen in ecologische mogelijkheden en daarnaast mijn netwerk met hoveniersbedrijven uitbreiden. Goede hoveniersbedrijven die netjes en nauwkeurig werken, met verstand van zaken, ook op het gebied van veiligheid. Samenwerken met prettige bedrijven met dezelfde visie, die geloven in wat ze doen. Daar gaat het om. Dan kom je samen verder.”

‘Kijken naar wat wél kan’ – het is een van de meest doeltreffende motto’s van afgelopen periode gebleken. Ook voor de OntwerpAcademie. De fysieke lessen draaien gelukkig al weer een paar maanden, voor de extra’s die wij studenten bieden vonden we passende digitale alternatieven. Maar wat zijn we blij dat we deze maand weer voor het eerst sinds lange tijd een PodiumBoskoop-lezing konden organiseren en dat de excursies weer kunnen starten! Professionals en (oud-)studenten bij elkaar brengen, kennis delen en inspireren – eens te meer blijken de activiteiten die we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, een belangrijke meerwaarde voor zowel onze studenten als docenten.

Wie de OntwerpAcademie al langer kent, weet dat er achter de schermen voortdurend nieuwe mogelijkheden worden uitgewerkt, nieuwe samenwerkingen worden onderzocht en nieuwe initiatieven ontwikkeld. De lockdown was een uitgelezen mogelijkheid de OntwerpAcademie verder te professionaliseren. Daarover meer in deze nieuwsbrief.

Examen Tuinontwerpen  in eigen beheer

Samen met een externe projectgroep hebben we afgelopen jaar kunnen benutten om alle voorbereidingen te treffen en deze zomer is het zo ver, dan vindt het examen Tuinontwerpen plaats onder de vlag van de OntwerpAcademie. Het examen bestaat uit twee delen: een Kennistoets, het schriftelijk examen en een Praktijkexamen Tuinontwerp. Beide examenonderdelen vinden plaats in ons eigengebouw in Hazerswoude-Boskoop. Meer informatie over de examendata en wijze van inschrijven, vind je op de website.

Ontwerpwedstrijd Unlock de Lockdown – wie gaat er winnen?

Hoe maken we tuinen duurzamer? Hoe kunnen tuinen een grotere bijdrage leveren aan een gezondere leefomgeving? Hoe maak je slim gebruik van materialen? Als extra uitdaging en oefening voor onze studenten tijdens de lockdown, organiseerden we een ontwerpwedstrijd met actuele vraagstukken rondom klimaatveranderingen als basisvraag. Studenten gingen enthousiast aan de slag en maakten actief gebruik van de feedbackmomenten tijdens het OpenAtelier. We ontvingen mooie presentaties, vernieuwende ideeën en verrassende invalshoeken. Volgende week maakt de jury de prijswinnaar bekend!

Honderd  matches!

‍Om studenten onder begeleiding te laten werken aan concrete ontwerpopdrachten, startte de OntwerpAcademie in 2019 met het coördineren van StageProjecten. Met trots melden we hier op deze plaats dat stagebegeleider Peter Kroesen onlangs het honderdste project heeft gekoppeld aan een student! Juist tijdens de lockdown bleken de Stageprojecten extra populair, zowel onder de studenten als bij opdrachtgevers: “Direct al aan het begin van de lockdown merkten we een toename in het aantal aanvragen, tegelijkertijd wilden studenten graag extra aan de slag. Met een StageProject kan dat heel goed ‘coronaproof’.”

TIP: StageProjecten zijn ook toegankelijk voor oud-studenten. Wil je de draad weer oppakken? Of je ontwerpvaardigheden aanscherpen? Stuur een e-mail naar studentenzaken@ontwerpacademie.nl en we helpen je verder.

Hoe gaat het met …?

Een nieuwe rubriek op deze plek. In een serie blogartikelen laten we oud-studenten en oud-cursisten terugblikken op de lessen Tuinarchitectuur of Plantenkennis en vragen we hoe het nu met ze gaat. Deze maand spraken we tuinontwerper Niels Timmers: "Een tuinontwerp moet voor mij perfect zijn, het geheel moet kloppen. Anderen noemen me vaak perfectionistisch, met oog voor de kleinste details.” Binnenkort het complete interview op onze website.

Podium Boskoop

‍We zijn weer begonnen! Aquatisch ecoloog Michiel Verhofstad en plantenkweker Angelique van der Meer hielden 10 mei jl. een duo-presentatie. Zo vulden theorie en praktijk elkaar direct aan. Kon je er niet bij zijn? Studenten kunnen via onderwijs@ontwerpacademie.nl de presentatie opvragen. Maandag 7 juni a.s. is de eerstvolgende lezing met tuinontwerper en plantenkenner Cor van Gelderen.
‍

Nieuwe startdata opleidingen en cursussen

‍o.a. woensdag 23 juni > dagopleiding Tuinarchitectuur
o.a. donderdag 1 juli > avondopleiding Tuinarchitectuur
diverse instroomdata in juni en juli > de cursussen Plantenkennis Basis en Plantenkennis Compleet
maandag 31 mei > cursus Start je eigen bedrijf
donderdag 3 juni > cursus Biodivers Ontwerpen
dinsdag 15 juni > basiscursus SketchUp
o.a. dinsdag 28 september > workshop Ontwerp je eigen Tuin Classic of XXL

Op de website vind je een compleet overzicht van alle startdata per opleiding en cursus. In de agenda lees je meer over de maandelijkse Podium Boskoop-lezingen, studievoorlichtingsmiddagen en proeflessen.

Onze nieuwsbrief voortaan rechtstreeks in je inbox? Hier kun je je aanmelden.

Soms kun je wandelend of fietsend door een natuurgebied blij verrast worden door bijzondere soorten. Meestal zijn dat inheemse soorten, daar zorgen onze bos- en natuurbeheerders voor. Maar tot mijn grote verbazing kwam ik laatst een aantal onverwachte exoten tegen. Op een afgelegen stuk bos, op zure zandgrond, stonden Kerria japonica, Chaenomeles japonica, en zelfs de vorstgevoelige Vinca major in volle bloei. Hoe kwamen deze soorten hier terecht? En belangrijker: hoe schadelijk is het als cultuurplanten in onze natuur terechtkomen? Is het wel schadelijk, want alle planten maken toch deel uit van de natuur?

Wat is natuur?

Puur vanuit beleving gedacht, kent natuur vele definities. Genieten van de natuur is iets waar we energie van krijgen en wat velen van ons ook nodig hebben. Voor de één vormt het park in de buurt dit stukje natuur, voor de ander de weiden en akkers buiten het stedelijke gebied. Voor de meesten betekent natuur strikt genomen, een gebied met uitsluitend inheemse soorten, liefst zonder inmenging van de mens.

Natuur met een twist

In onze multiculturele samenleving worden exotische producten steeds algemener. Vakanties naar verre oorden zijn voor veel mensen gewoon. De talrijke kookprogramma’s tonen gerechten van alle windstreken en oer-Hollandse gerechten krijgen ‘een twist’ door creatieve toevoegingen. We omarmen het exotische, zoals ook onze voorouders dat deden tijdens hun ontdekkingsreizen. Dus waarom geen natuur ‘met een twist’?

Unielijst

Tijdens de eerstvolgende module in de cursus Plantenkennis Compleet behandelen we Water- en oeverplanten. Veel inheemse planten worden belicht, maar ook kijken we naar de soms desastreuze gevolgen van sommige exoten voor onze natuur. Sinds 2014 heeft de Europese Unie de Unielijst opgesteld, bestaande uit plant- en diersoorten die invasief zijn en daardoor een gevaar kunnen betekenen voor inheemse soorten. De NVWA houdt voor Nederland deze lijst en naleving van de bijbehorende regelgeving bij.

Ecosysteem

De natuur heeft er miljoenen jaren over gedaan om zich, stap voor stap, te ontwikkelen tot het ecosysteem van de huidige soortenrijkdom. De complexiteit van deze nauwkeurig opgebouwde structuren leren we steeds beter kennen, maar doorgronden we nog lang niet. Wel hebben we gezien dat het willekeurig ingrijpen in deze structuren enorme gevolgen kan hebben.

In de relatieve korte tijd van ons bestaan als mens, hebben we grote delen van de aarde ingedeeld en gebruikt naar onze wensen en behoeften. Zonder veel aandacht voor ecosystemen en gevolgen. De planten en dieren die al miljoenen jaren eerder, ver vóór ons bestaan, de gehele aarde mochten bevolken zijn teruggedrongen naar soms beperkte stroken. Laten we deze ‘stroken’ in ieder geval bewaken en in stand houden.

Natuur of cultuur? Het blijft een complexe materie. Persoonlijk geniet ik van zowel de exoten als de inheemse planten. Respect voor de natuur staat in ieder geval centraal voor iets dat we misschien nooit helemaal zullen doorgronden. Genieten van de natuur, in al zijn verscheidenheid, is heel belangrijk voor de mens. Maar zorgen dat er genoeg gezonde leefruimte overblijft voor het overige leven op aarde is misschien wel nóg belangrijker. Ook voor ons eigen voortbestaan.

Daar gaan ze dan. De eerste lichting studenten die ik heb begeleid naar het einde van de opleiding Tuinarchitectuur. Zij zijn nu OntwerpAcademie-gecertificeerd tuinontwerper.

Voor deze studenten is het studiejaar anders verlopen dan iemand ooit kon vermoeden. Zij begonnen namelijk vóór de coronapandemie. Hadden les met een grotere groep studenten, die zich zo nu en dan opsplitste in kleine groepjes, zaten met z’n allen rond een tafel, met de schouders tegen elkaar, gebogen over de tekeningen. Vanaf juni 2020 werd ik hun docent en plaatsten we de tafels in een zogenaamde ‘naaiatelier’ opstelling, iedereen met het gezicht naar het bord. De schouders nu juist zo ver mogelijk bij elkaar vandaan en op elke tafel een transparant tussenscherm. De opleiding duurde door de twee lockdowns veel langer dan gepland. Maar nu, vlak voor de meivakantie, sluiten ze de opleiding succesvol af.

Mij is opgevallen dat studenten bij de OntwerpAcademie, hoewel zó divers van achtergrond en leeftijd, allemaal zeer gemotiveerd en geïnteresseerd zijn. Ze weten vaak al veel, van uiteenlopende onderwerpen en leren voortdurend van elkaar. De vaardigheden liggen uiteen, zowel mondeling als qua tekenvaardigheid en -techniek, maar echt elke student heeft talenten die worden benut. En ze leren vooral door het zelf te doen.

Vanaf de eerste les wordt er getekend, geschetst, gevisualiseerd, geanalyseerd, later ook ontworpen én doorontwikkeld. Soms valt dat niet mee, het is nieuw, het is veel en soms anders. En, een creatief beroep waar je je hart in legt, maakt je kwetsbaar.  Maar ook hier geldt natuurlijk: al doende leert men. Door elkaars schetsen te zien, krijg je zelf ook weer nieuwe ideeën. Door telkens je ideeën te presenteren, wordt dat minder eng. Door altijd je ideeën te schetsen, wordt dat gewoon en word je er handiger in. En juist door het herkennen van elkaars onzekerheden, horen over elkaars geworstel en meeleven met elkaars stappen en successen, worden de studenten gestimuleerd om door te gaan. Prachtig om te zien!

Nu komt er een eind aan mijn bijdrage van hun opleiding. De basis is gelegd, de handvatten zijn uitgedeeld, het ontwerpproces is bekend, de vaardigheden zijn geoefend. Nu is het tijd voor de stage bij Peter. En, voor de studenten die de stage achter de rug hebben, nu is het tijd voor de praktijk. Een praktijk die niet te voorspellen is en vast niet altijd makkelijk. Maar gelukkig kunnen studenten contact houden, zowel met de OntwerpAcademie, bijvoorbeeld in het Open Atelier, als met elkaar. Ze kennen elkaars kwaliteiten en kunnen elkaar helpen. Deze mensen zijn geen student meer. Deze groep tuinontwerpers gaat vrijwel allemaal het vak in. Zij maken van tuinen hun beroep. Ik hoop dat ik ze weer zie, bijvoorbeeld in het voorbijgaan wanneer ze Plantenkennis volgen of SketchUp, in de toekomst misschien een vervolgopleiding gaan doen.

De groep heeft naast het goed doorlopen van de opleiding, bewezen dat ze doorzettingsvermogen heeft en flexibel is. Om al die redenen heb ik er vertrouwen in, welk pad zij ook bewandelen!

Meer informatie over de opleiding Tuinarchitectuur, vind je hier.