












Het voorjaar zit in de lucht. Vogels laten zich voorzichtig horen, grasvelden kleuren langzaam krokusgeel en –blauw, bloemknoppen staan op springen. Het is altijd weer fascinerend hoe elk voorjaar alles weer tot bloei komt. Maar hoe vergaat het de planten die het afgelopen winter zwaar te verduren hebben gekregen? Hoe zal het gaan met de planten die een paar keer met natte voeten hebben gestaan. Zullen ze weer gaan groeien?
Tuin en openbare ruimten afstemmen op klimaatverandering
Op dit moment zie je er nog niets van, maar een plant die er van nature niet voor is gemaakt, rot in de wortel als ie langer dan 24 uur onder water staat. Pas bij het uitlopen van de plant ga je de schade zien. Nu we sinds een aantal jaren te maken hebben met meer extreme weersomstandigheden en hittegolven, recorddroogte en hoosbuien geen uitzondering zijn, is het belangrijk daar rekening mee te houden bij het (her-)inrichten van je tuin. Zo kun je overtollig water op een vrij eenvoudige manier naar een plek in het groen leiden waar het water rustig de bodem in kan zakken.

Wadi voor wateropslag
Zo’n plek heet een wadi. Wadi's zien we niet alleen in de tuin, maar worden ook steeds meer ingezet in de openbare ruimten, zoals op de Veemarkt in Utrecht, zie foto. De term is ontleend aan de Arabische naam voor een – vaak droog – rivierdal. Planten die daar van oorsprong voorkomen, zullen overleven. Dus onder zowel natte omstandigheden als in periodes van droogte. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld Salix (Wilg) in verschillende soorten en Lythrum (Kattenstaart). Maar er zijn meer planten die hierop berekend zijn.


Planten die van natte voeten houden
In nieuwe en in bestaande wijken worden wadi-achtige plekken steeds vaker aangelegd. En ook bij het ontwerp van een tuin is het zaak een plek te creëren waar het water zonder schade de tijd heeft om weg te zakken. Bij het inventariseren van de wensen voor een nieuwe tuin, moet je tenslotte ook rekening houden met de wens van de natuur. Zoek of er een plek is die zich leent voor een wadi en welke beplanting daar kan floreren.
Eén van mijn favoriete planten die zich hier prettig voelt is Cephalanthus occidentalis (Kogelbloem). Bovendien een goede insectentrekker. Ajuga reptans (Zenegroen) kan goed als bodembedekker fungeren. En zo zijn er nog vele andere mogelijkheden. De onderstaande websites kunnen je hierbij helpen.


Kijk voor meer tips over dit onderwerp en beplanting op:
https://klimaatadaptatienederland.nl/actueel/actueel/interviews/wadi/
https://appeltern.nl/nl/tuinadvies/tuinieren/wadis_en_beplanting_van_wadis/
https://nl.urbangreenbluegrids.com/measures/bioswales/nature-friendly-bioswales/
Lees ook de eerdere blog over dit onderwerp van Dolf Houtman.
Marliens Plantentip
Marlien van der Linden is hoofddocent Plantenkennis aan de OntwerpAcademie. Ze deelt haar kennis en liefde voor planten niet alleen in de klas, maar schrijft er ook graag over in o.a. vakblad De Hovenier en voor onze fans op Instagram onder de rubriek Marliens Plantentip. Haar plantentips reizen met de seizoenen mee.
Marjolein van der Zee (studiozeegroen.nl) sluit in 2022 de opleiding Tuinarchitectuur af met het StageProject Into Nature. Haar stagecoördinator Peter Kroesen en de opdrachtgevers zijn zeer enthousiast over het concept en hoe ze het ontwerp weet te verbeelden in haar tekeningen en schetsen. De lovende woorden maakten ons nieuwsgierig en we vroegen haar in een verdiepend interview naar haar aanpak, haar ontwerpstijl en hoe ze de switch maakte naar het groen.
“Zo’n 23 jaar geleden kochten we ons eerste huis met een tuin. Die tuin heb ik toen zelf ontworpen.” Lachend: “Nu zou ik het ‘prutswerk’ noemen, maar ik had er veel plezier in. Bovendien ben ik opgegroeid met tuinieren, mijn moeder en oma waren altijd met plantjes in de weer. En als kind kregen mijn broers en ik alle vier een klein stukje grond dat we zelf mochten inrichten en dat we zelf moesten onderhouden. Na de middelbare school wilde ik eigenlijk naar de kunstacademie. Mijn ouders adviseerden me te kiezen voor ‘meer zekerheid’ en ik koos voor communicatiewetenschap. Ruim 20 jaar werkte ik als zelfstandig redacteur en communicatiespecialist voor uiteenlopende klanten en projecten. Tot ik in 2019 ziek werd. Al tijdens mijn herstel merkte ik dat uren werken achter een scherm lastig zou worden en ik realiseerde me dat een terugkeer naar mijn oude werk niet verstandig was. Maar ook besefte ik: dit is hét moment om te switchen! En de keuze was snel gemaakt: in 2021 startte ik met de opleiding Tuinarchitectuur met Ploni Sikkes als docent. Ecologie, de kringloop, inheemse planten, insecten, bodemlagen, natuurlijke materialen en biologische kwekerijen. De onderwerpen waar ik veel mee heb kwamen allemaal aan bod."

Marjolein: “De bewoners van dit huis waren zo enthousiast over mijn ontwerp voor hun voortuin – mijn eerste ontwerpopdracht tijdens de opleiding Tuinarchitectuur – dat ze het een jaar later hebben laten aanleggen. Heel erg leuk natuurlijk! De ontwerptekening heb ik samen met het resultaat ook om mijn website gezet als ‘voortuin 2.0’.”
"De huiswerkopdrachten tijdens de opleiding bestaan uit concrete casussen waar je veel van opsteekt. Toch wilde ik afsluiten met een StageProject, de ideale mogelijkheid om onder begeleiding van stagecoördinator Peter Kroesen alle fases van het ontwerpproces – van eerste gesprek met de opdrachtgever tot aan de presentatie van het definitieve ontwerp – te kunnen doorlopen.
Waarom koos je voor deze opdracht?
Het ging hier om een nieuwbouwproject met een strak, statig huis in aanbouw en een flinke lap grond grenzend aan een natuurgebied. Alles bij elkaar vond ik dit een mooie uitdaging. Omdat ik tijd en ruimte had, besloot ik dit stageproject zo goed mogelijk te benutten en alles te doen volgens ‘het lijstje’, ik wilde alles onderzoeken. Nu kon het."
"Met dit project kon ik er meer achter komen wat mijn ontwerpstijl is en waar mijn kracht ligt."


Marjolein: “Het huis in aanbouw in januari 2022. Architecten noemen dit een notariswoning, maar ‘landhuis’ vind ik eigenlijk beter passen bij de bewoners en de omgeving.”
Je gaat aan de slag met een nieuwe opdracht, waar begin jij mee?
“De opdrachtgevers leren kennen. Omdat het huis nog niet af was, vond het eerste gesprek met Sergie en Eline plaats in hun tijdelijke woning. Natuurlijk hadden we ook online kunnen afspreken, maar als tekstschrijver en interviewer weet ik dat het uitmaakt als je echt bij elkaar aan tafel zit. Je kunt elkaar beter aanvoelen, de vraag achter de vraag stellen. Zo bleek al snel dat Sergie en Eline minder vast aan hun wensenlijstje zaten dan ik had verwacht. Hun ‘programma van eisen’ was meer ontstaan op basis van wat ze kennen. Zoals een strak gazon en een harde kade aan het water. Dat laatste werd vrijwel direct geschrapt na mijn argument dat er veel meer leven mogelijk is bij een groene en langzaam aflopende slootkant. Het was leuk en fijn te ontdekken dat ze echt open stonden voor mijn ideeën en suggesties.”

Hoe ben je tot het concept gekomen?
“Het nieuwe huis grenst aan een natuurgebied. Als onderdeel van de gebiedsontwikkeling is de winst uit de kavelverkoop gebruikt om het natuurgebied te financieren. Toen ik dat hoorde wist ik eigenlijk al dat het natuurgebied op een bepaalde manier moest terugkomen in de inrichting van de tuin. Het sloot bovendien heel mooi aan bij de bloementuin die de kinderen graag willen en de wens van Sergie en Eline om de kinderen meer te leren over biodiversiteit. Zo kwam ik op het idee om vanuit de moderne architectuur van het huis en de voorkeur voor strak en design, de beweging te maken naar de natuur van het aangrenzende gebied: Into Nature. De voortuin en het terras achter wat meer formeel, maar wel vriendelijk en uitnodigend. Het gewenste grasveld en plekken om te spelen in het midden van de tuin en achterin een bloemenweide.”
Stagecoördinator Peter Kroesen: “Wij ontwerpers zijn altijd op de zoek naar de geest van de plek. Zo te ontwerpen dat het voelt alsof het daar altijd is geweest. Dit tuinontwerp komt daar heel dichtbij. Marjolein wist de wensen van de klant op een heel losse manier te vertalen naar een tuinontwerp. Het resultaat is een mooi contrast tussen het moderne huis en een tuinontwerp met een heel natuurlijke uitstraling.”
En dan heb je het concept, hoe vertaal je deze vervolgens naar een tuinontwerp?
“Als concreet uitgangspunt was er alleen het huis in aanbouw. Met kale grond er omheen. Als je begint met een leeg vlak, zoek je naar aanknopingspunten. Die heb ik gevonden in de hoek van het huis aan de achterkant. De kinderkamer steekt uit en die lijn heb ik doorgetrokken naar achter. Zo ontstond een tweedeling met links de ruimte voor het bijgebouw met schuur en de speeltoestellen voor de kinderen. En rechts van de basis-as meer rust met het grasveld en het terras. Op de tekening zie je een ovaal getekend over het huis. Die vorm gebruik ik om te breken met het rechthoekige, de wat harde structuur van het huis en de voortuin te verbinden met de achtertuin. In het schetsontwerp zie je dat de basis-as een vlonderpad is geworden dat begint met het terras bij de kinderkamer en eindigt met het terras aan het water.”
.png)

Opdrachtgevers Sergie en Eline: “Marjolein heeft goed geluisterd naar wat wij mooi vinden, ons goed geadviseerd en ook veel geleerd over ons hele tuinproject. Ze heeft daarbij al haar keuzes goed onderbouwd. Zelfs bij aspecten waar we zelf nog niet eens bij stil hadden gestaan. Ook heeft ze goed gekeken naar het gebied waar we wonen, met als resultaat dat de tuin niet alleen supermooi past bij ons huis, maar ook heel mooi in de omgeving. Marjolein heeft een prachtig tuinontwerp voor ons gemaakt. Het heeft onze verwachtingen ver overtroffen!”


Waar kunnen we jouw ontwerpstijl aan herkennen?
“Ik denk vooral aan eenvoud en functionaliteit. Daarbij zoek ik naar de juiste aanknopingspunten. Het huis, de omgeving en natuurlijk de wensen van de opdrachtgever zijn daar leidend in. Mijn ontwerpstijl verder onderzoeken was tijdens dit stageproject inderdaad een van mijn doelen. Zo merkte ik hoe fijn ik het vind om de ruimte te nemen een ontwerp ook even weg te kunnen leggen. Het even te laten bezinken, er nog eens met Peter naar te kijken. Ik denk dat die rust, aandacht en samenwerking ook zijn terug te zien in mijn ontwerpen. Van nature ben ik een alleen-werker. Dat is ook mijn achtergrond, een tekst schrijf je alleen. Tijdens de opleiding al was het voor mij echt een ontdekking hoe waardevol het is om tijdens het ontwerpproces te kunnen sparren, hoe veel beter een ontwerp wordt als je er met elkaar over praat. Zelf zie je gewoon niet alles. Ook tijdens dit StageProject hielp Peter me om iets te kunnen zien. Hij stelt goeie vragen.”

Marjolein van der Zee: “’Tuinieren voor de geest’ is een van mijn inspiratiebronnen. Sue Stuart-Smith is een Engelse psychiater die in haar boek beschrijft wat tuinieren voor het welzijn van mensen kan betekenen. Hoe belangrijk het is om iets te creëren en te verzorgen. Iets wat groeit en bloeit of eetbaar is.”
Wat voor ontwerper ben jij?
“Voor mij begint het ontwerpen van een tuin met het gesprek. Ik wil graag een tuin leveren die aansluit bij de leef- en woonsituatie van de opdrachtgever en die optimaal kan functioneren als ontspanningsruimte. Als je buiten in de tuin bent, maar ook te voelen vanuit je woonkamer. Daarnaast vind ik het heel belangrijk om een tuinontwerp te realiseren waar ik zelf ook blij van word. Natuurlijk heeft iedereen een andere smaak, maar ik zie het ook als ‘taak’ om waar mogelijk zo groen, duurzaam en ecologisch mogelijk te ontwerpen. Om de opdrachtgever ‘mee te nemen’ in ecologische keuzes. Voor een gezonder landschap en – omdat groen bewezen bijdraagt aan het welzijn van de mens – voor een gezonde geest. Een tuin doet er toe.”
.png)
Marjolein: “Om het gevoel van het natuurgebied te benaderen en de overgang naar het gras te verzachten heb ik langs het vlonderpad gekozen voor de Deschampsia cespitosa. De keuze voor de beplanting is essentieel voor een goed tuinontwerp en plantenkennis een belangrijk onderdeel van het vak als tuinontwerper. Om mij verder te verdiepen ben ik in december gestart met de opleiding tot Beplantingsadviseur.”
Kijk voor meer ontwerpen van Marjolein op haar eigen website www.studiozeegroen.nl
Vanaf 1 maart 2023 is het zover, dan verhuizen de lessen die nu nog in Vianen plaatsvinden naar onze eigen leslocatie in een kakelvers nieuwbouwpand in Houten, aan de Handboog (nummer 6N). We zijn erg blij met deze stap die past bij onze ambities en ons meerdere voordelen biedt:
Op dit moment is de aannemer bezig met de afbouw en inventariseren we interessante plekken en bezienswaardigheden die we kunnen gebruiken voor de lessen. De komende maanden houden we je via de nieuwsbrief op de hoogte van de vorderingen en beeld erbij delen van de plek en het lokaal.

Vanaf 1 maart 2023 is het zover, dan verhuizen de lessen die nu nog in Vianen plaatsvinden naar onze eigen leslocatie in een kakelvers nieuwbouwpand in Houten, aan de Handboog (nummer 6N). We zijn erg blij met deze stap die past bij onze ambities en ons meerdere voordelen biedt:
We beschikken 24/7 over de lesruimte ter grootte van 65 m2 waar we behalve Tuinarchitectuur lessen ook cursussen en lezingen kunnen houden en wellicht ook examens gaan afnemen;
De centraal gelegen locatie is goed bereikbaar met het OV, met een bushalte aan de overkant van het pand en op slechts 2 minuten loopafstand een grote parkeerplaats. Houten ligt op 15 minuten rijden bij Vianen vandaan (om je een idee te geven van verschil in afstand);
Daarnaast is de nieuwe locatie voorzien van de laatste moderne snufjes die de lesruimte energie neutraal maken.
Op dit moment is de aannemer bezig met de afbouw en inventariseren we interessante plekken en bezienswaardigheden die we kunnen gebruiken voor de lessen. De komende maanden houden we je via de nieuwsbrief op de hoogte van de vorderingen en beeld erbij delen van de plek en het lokaal.
Bekijk hier de routekaart naar de nieuwe leslocatie in Houten.

De inschrijving voor de examenronde van het 1e kwartaal 2023 is inmiddels gesloten. Tot en met 13 maart kun je inschrijven voor de examenronde van het 2e kwartaal. Voor vragen over het traject en tijdsinvestering: stuur een mail naar Jetteke Sjouke examenbureau@ontwerpacademie.nl.
Om je een idee te geven van wat het praktijkexamen inhoudt bieden we 3 voorbeeldexamens ter inzage aan, te vinden op OneDrive in de map van je lesmateriaal (dit geldt voor zowel Tuinarchitectuur als Plantenkennis en Beplantingsadviseur). De namen van de examenkandidaten zijn weggehaald om hun privacy te waarborgen.
De opdracht voor dit praktijkexamen was om een tuinontwerp te maken voor een koppel (midden 30) dat vorig jaar een huis met volledig betegelde tuin heeft gekocht. Ze hebben het huis verbouwd en nu is de tuin, die op het zuidoosten ligt, aan de beurt. De wensen van het stel: een groene tuin met een overkapping, een zonterras, niet te veel onderhoud, een plek om te zitten en te eten (barbecue) en ruimte voor een moestuintje. Ook moet de motor door de tuin naar de schuur achterin gereden kunnen worden.
Jetteke Sjouke “Het is altijd verrassend om te zien dat dezelfde opdracht op veel verschillende manieren door de kandidaten wordt benaderd en uitgewerkt: ‘Doorreis’ en 'Schuin door de groene achtertuin' zijn allebei strakke ontwerpen en toch verschillend qua sfeer, terwijl 'Droge beek’ een organisch ontwerp is. Doe er je voordeel mee en laat je inspireren!”

Ondanks de 'winterrust' hebben we toch vier mooie stageopdrachten binnengekregen van tuineigenaren die ernaar uitkijken om samen met een student hun plannen om te zetten naar een mooi en passend tuinontwerp. Interesse? Ze zijn te bekijken in het StageJournaal.
Stagecoördinator Peter Kroesen ziet dat de helft van de studenten zelf een stageopdracht weet te werven via hun eigen netwerk en zo de omslag naar de praktijk weet te maken met een echte tuinopdracht. Samen bereiken we meer en maken we meer impact met het vergroenen en verduurzamen van tuinen, een betekenisvolle missie om ons ook komend jaar voor in te blijven zetten!
Lees hier het StageJournaal

Vaste plantenkweker en eigenaar van WicoPlanten Cor Bras bijt het spits af en verzorgt de eerste Podium Boskoop-lezing van het nieuwe jaar. Hij geeft zijn visie op hoe je een beplantingsontwerp kunt maken met oog voor de toepassing en het onderhoud ervan. Ontwerpers zijn zich bewust van de continue ontwikkeling in de tuinen en alles wat daarbinnen leeft en aan verandering onderhevig is. Maar hoe hou je het onderhoud in overeenstemming met het oorspronkelijke ontwerpbeeld?
Vragen die aan de orde komen zijn o.a. hoe je omgaat met verandering van standplaatscondities als planten en bomen zich ontwikkelen, en hoe ontwerpers en beheerders rekening kunnen houden met pioniersplanten, concurrerende en stresstolerante planten.
Het wordt een praktische lezing doorspekt met voorbeelden en theorie van onder andere Hansen & Stahl en Boullion gericht op (studerende) tuinontwerpers, plantenkenners en hoveniers. Tevens vormt deze avond de aftrap van de cursus Toegepaste Beplantingsleer die op 18 januari van start gaat. Schuif aan en ontwikkel je eigen visie op dit onderwerp!
Aanmelden voor Podium Boskoop

Een kleine reminder waarom het loont om hiervoor tijd vrij te maken en de reis naar Hardenberg af te leggen:
Na een bezoek ben je op de hoogte van ontwikkelingen, trends, wet- en regelgeving en ga je naar huis naar huis met nieuwe contacten die jou verder kunnen helpen als (aankomend) tuinontwerper en beplantingsadviseur.
Naast de vele exposanten zijn er ook kennissessies te volgen over bijvoorbeeld bio-verantwoorde tuinmaterialen en klimaatadaptief ontwerpen.
Tip voor afstudeerders: technische en praktische informatie over groen en harde materialen kun je voor het examen gebruiken.
Je vindt de OntwerpAcademie bij standnr. 323 in hal 3 en de beursvloer is geopend van 13.00 tot 21.00u.

Zien: Vandaag 23 december opent de solo tentoonstelling Anaphora van student Beplantingsadviseur Roos Vogels in het Albert van Abbehuis in Eindhoven. In deze tentoonstelling - dat bestaat uit locatiegebonden installaties, sculpturen, tekeningen en foto’s - probeert ze de natuur te doorgronden. Het bos is haar favoriete werkplek en inspiratiebron waarbij de als levend organisme de hoofdrol speelt. Daar duikt zij in de literatuur over filosofie en biologie en vindt zij in de kunstboeken verwante geesten in de Land Art en de Arte Povera.
De BA-opleiding gebruikt Roos om zoveel mogelijk over planten zelf te leren. De OntwerpAcademie is natuurlijk apetrots op Roos en helpt haar graag om haar expo onder de aandacht te brengen!
Doen: Plantveredelaar Margareth Hop tipt ons een kerstplantenquiz gemaakt door Kew Gardens in Londen. Leuk voor de vakantie!
Kijken: Onze partner NL Greenlabel deelde een video over het 'beerdiertje', een van de bijzondere bewoners van onze bodem. De video maakt onderdeel uit van een serie educatieve video's om aandacht te vragen voor het bodemleven met het programma Onder het Maaiveld. Wil jij ook op de hoogte blijven van de ontwikkelingen bij NL Greenlabel en hun samenwerkende partners? Schrijf je in voor hun nieuwsbrief via de website.
Bereikbaarheid Studentenzaken en Support tijdens de kerstvakantie. De ondersteunende afdelingen gaan ook genieten van de feestdagen en doet het in deze periode rustiger aan. Tot en met 8 januari zijn we daarom beperkt bereikbaar via mail voor je vragen.

Het kabinet heeft op 12 december besloten om het aanvraagtijdvak voor januari 2023 te annuleren. Dit betekent dat studenten die in februari of maart aan een opleiding Beplantingsadviseur of Tuinarchitectuur of een cursus willen starten hier geen STAP-budget voor aan kunnen vragen. Omdat we deze inschrijvers en aanmelders niet teleur willen stellen, hebben we besloten om de geplande lessen door te laten gaan.
Aanmelders voor de opleidingen zijn door Studentenzaken reeds geïnformeerd en gelukkig wil 95% van de aanmelders ook zonder STAP-toelage starten. Dit weerspiegelt hun gedrevenheid en enthousiasme en daar zijn wij, organisatie én docenten die ingepland staan, dan ook ontzettend blij mee!
De eerstvolgende STAP-aanvraagronde is 28 februari en dan kun je dit budget gebruiken voor een opleiding of cursus met een startdatum ná 30 maart. Heb je startambities en heb je vragen over andere subsidiemogelijkheden, neem dan contact met ons op. Lees meer
Groei ook in 2023 door en breid je groene vakkennis uit met een opleiding of cursus bij de OntwerpAcademie. Hieronder een overzicht van de aankomende startdata:
De eerstvolgende startmogelijkheid voor Beplantingsadviseur is zaterdag 27 mei of donderdag 8 juni.
Met Tuinarchitectuur kun je starten in Boskoop met de vrijdaggroep op 17 februari, zaterdag 4 februari of 22 maart. De donderdagavond carousselgroep op donderdag 12 januari zit vol en biedt de eerstvolgende mogelijk zich 6 april aan. In Vianen/Houten kun je op Valentijnsdag dinsdag 14 februari, donderdag 16 maart of woensdag 29 maart starten.